Cách bảo quản sữa mẹ tươi chất lượng và dinh dưỡng như thế nào?
Cách bảo quản sữa mẹ đúng cách là một trong những yếu tố quan trọng giúp đảm bảo dinh dưỡng và an toàn cho bé yêu. Sữa mẹ không chỉ cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng mà còn chứa nhiều kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ. Tuy nhiên, để giữ được những lợi ích tuyệt vời này, việc bảo quản sữa mẹ sau khi vắt là điều cần được chú trọng
Tầm quan trọng của việc bảo quản sữa mẹ sau khi vắt
Việc bảo quản sữa mẹ đúng cách rất quan trọng vì nó đảm bảo rằng bé yêu luôn nhận được nguồn dinh dưỡng tốt nhất, ngay cả khi mẹ không thể cho bé bú trực tiếp. Sữa mẹ chứa đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu và kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch của trẻ, bảo vệ bé khỏi nhiều bệnh tật trong những tháng đầu đời. Tuy nhiên, nếu không được bảo quản đúng cách, sữa mẹ có thể bị nhiễm khuẩn hoặc mất đi các chất dinh dưỡng quan trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe của bé.
Chuẩn bị dụng cụ bảo quản sữa mẹ
Túi trữ sữa: Là túi nhựa đặc biệt được thiết kế để bảo quản sữa mẹ. Túi trữ sữa thường có khóa kéo kín, giúp ngăn không khí và vi khuẩn xâm nhập, đồng thời dễ dàng lưu trữ trong tủ lạnh hoặc tủ đông.
Bình trữ sữa: Là các loại bình nhựa hoặc thủy tinh có nắp đậy kín, dùng để bảo quản sữa mẹ trong tủ lạnh hoặc tủ đông. Bình trữ sữa thường có vạch chia dung tích để đo lường lượng sữa dễ dàng.
Tủ lạnh: Dùng để bảo quản sữa mẹ ngắn hạn, giữ sữa ở nhiệt độ từ 2-4°C. Sữa mẹ có thể được bảo quản trong tủ lạnh từ 3 đến 5 ngày.
Tủ đông: Sử dụng để bảo quản sữa mẹ dài hạn. Sữa mẹ đông lạnh có thể giữ được trong tủ đông từ 3 đến 6 tháng, tùy thuộc vào nhiệt độ và loại tủ đông.
Hộp trữ sữa chuyên dụng: Hộp nhựa hoặc thủy tinh được thiết kế để lưu trữ sữa mẹ. Hộp trữ sữa thường có dung tích lớn hơn bình hoặc túi trữ, phù hợp cho những mẹ cần lưu trữ số lượng sữa lớn.
Máy hút sữa: Không trực tiếp bảo quản sữa nhưng là dụng cụ quan trọng để vắt sữa trước khi bảo quản. Một số máy hút sữa có thể tích hợp với bình hoặc túi trữ sữa để thuận tiện trong việc lưu trữ.
Cách bảo quản sữa mẹ sau khi vắt
Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ và vệ sinh
- Rửa tay sạch sẽ: Trước khi bắt đầu vắt sữa, rửa tay bằng xà phòng và nước ấm trong ít nhất 20 giây. Việc này giúp ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập vào sữa mẹ.
- Tiệt trùng dụng cụ: Đảm bảo tất cả các dụng cụ tiếp xúc với sữa mẹ như máy hút sữa, bình trữ sữa, túi trữ sữa và núm vú đều được tiệt trùng đúng cách. Bạn có thể tiệt trùng bằng cách đun sôi trong nước sôi khoảng 5-10 phút hoặc sử dụng máy tiệt trùng chuyên dụng.
Bước 2: Vắt sữa và lưu trữ trong dụng cụ sạch
- Vắt sữa: Sử dụng máy hút sữa hoặc vắt tay vào bình trữ sữa hoặc túi trữ sữa. Hãy chắc chắn rằng dụng cụ chứa sữa đã được làm sạch và khử trùng trước khi sử dụng.
- Chia nhỏ sữa: Chia sữa vào các túi hoặc bình trữ sữa theo từng phần nhỏ, mỗi phần khoảng 60-120ml, đủ cho mỗi lần bú của bé. Việc này giúp tránh lãng phí sữa khi bé không bú hết.
Bước 3: Ghi nhãn và thời gian
- Ghi chú ngày và giờ vắt sữa: Dán nhãn ghi ngày, giờ vắt sữa lên túi hoặc bình trữ sữa. Điều này giúp bạn theo dõi thời gian bảo quản và sử dụng sữa theo thứ tự vắt (First In, First Out).
Bước 4: Bảo quản sữa mẹ ở nhiệt độ thích hợp
- Nhiệt độ phòng: Nếu sữa mẹ được vắt ra và sẽ sử dụng trong vòng 4 giờ, bạn có thể để sữa ở nhiệt độ phòng (khoảng 25°C). Tuy nhiên, nếu có thể, hãy bảo quản trong tủ lạnh để giữ sữa tươi lâu hơn.
- Bảo quản trong tủ lạnh: Đặt sữa mẹ vào tủ lạnh ngay sau khi vắt. Nhiệt độ lý tưởng để bảo quản sữa mẹ trong tủ lạnh là từ 2-4°C. Sữa mẹ có thể được bảo quản trong tủ lạnh từ 3 đến 5 ngày. Để sữa ở ngăn lạnh chính, tránh để ở cánh cửa tủ lạnh nơi nhiệt độ thay đổi khi mở cửa.
- Đông lạnh sữa mẹ: Nếu không sử dụng sữa ngay, bạn có thể đông lạnh sữa mẹ để bảo quản lâu dài. Chuyển sữa mẹ vào tủ đông ở nhiệt độ -18°C đến -20°C. Sữa mẹ đông lạnh có thể bảo quản từ 3 đến 6 tháng tùy vào nhiệt độ và loại tủ đông. Khi đặt sữa vào tủ đông, hãy đặt bình hoặc túi trữ sữa ở vị trí sâu bên trong, tránh cửa tủ đông nơi nhiệt độ không ổn định.
Bước 5: Rã đông và sử dụng sữa đông lạnh
- Rã đông sữa mẹ: Khi cần sử dụng, chuyển sữa mẹ từ tủ đông xuống ngăn mát tủ lạnh để rã đông từ từ, quá trình này có thể mất từ 12 đến 24 giờ. Nếu cần rã đông nhanh, bạn có thể ngâm túi hoặc bình sữa vào nước ấm (không quá 37°C) và lắc nhẹ để sữa tan đều.
- Hâm nóng sữa mẹ: Để hâm nóng sữa, ngâm túi hoặc bình sữa đã rã đông vào một bát nước ấm hoặc dùng máy hâm sữa chuyên dụng. Không hâm nóng sữa mẹ bằng lò vi sóng vì nhiệt độ không đồng đều có thể làm mất chất dinh dưỡng và gây bỏng khi cho bé bú.
- Sử dụng ngay sau khi rã đông: Sữa mẹ sau khi rã đông nên được sử dụng trong vòng 24 giờ nếu để trong tủ lạnh, và không nên tái đông lạnh sữa đã rã đông.
Bước 6: Kiểm tra sữa trước khi cho bé bú
- Kiểm tra mùi và màu sắc: Trước khi cho bé bú, hãy kiểm tra mùi và màu sắc của sữa. Nếu sữa có mùi hôi, chua hoặc màu sắc bất thường, nên bỏ đi và không sử dụng.
- Lắc nhẹ sữa: Sữa mẹ có thể phân tách thành lớp béo và lớp nước khi để lâu, điều này là bình thường. Lắc nhẹ bình sữa hoặc túi trữ sữa để các lớp hòa trộn lại trước khi cho bé uống.
Bước 7: Vệ sinh sau khi sử dụng
- Rửa sạch dụng cụ: Sau khi sử dụng, rửa sạch tất cả các dụng cụ như bình trữ sữa, máy hút sữa và núm vú bằng nước rửa chuyên dụng, sau đó tiệt trùng để chuẩn bị cho lần sử dụng tiếp theo.
Những lưu ý quan trọng khi bảo quản sữa mẹ
Rửa tay sạch sẽ trước khi vắt và bảo quản sữa: Việc rửa tay kỹ lưỡng giúp ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập vào sữa mẹ trong quá trình vắt và bảo quản.
Sử dụng dụng cụ sạch và tiệt trùng: Đảm bảo tất cả các dụng cụ như máy hút sữa, bình trữ sữa, túi trữ sữa đều được rửa sạch và tiệt trùng đúng cách trước khi sử dụng để bảo quản sữa.
Chia nhỏ sữa vào từng phần: Chia sữa mẹ vào các túi hoặc bình trữ sữa theo từng phần nhỏ, đủ cho mỗi lần bé bú. Điều này giúp tránh lãng phí khi bé không bú hết sữa.Ghi chú thời gian vắt sữa: Ghi ngày và giờ vắt sữa lên túi hoặc bình trữ sữa để dễ dàng theo dõi thời gian bảo quản và sử dụng sữa theo thứ tự (First In, First Out).
Bảo quản sữa ở nhiệt độ thích hợp: Bảo quản sữa mẹ ngay sau khi vắt ở nhiệt độ phòng, tủ lạnh hoặc tủ đông tùy vào thời gian sử dụng dự kiến. Sữa mẹ có thể để ở nhiệt độ phòng trong 4 giờ, trong tủ lạnh từ 3 đến 5 ngày, và trong tủ đông từ 3 đến 6 tháng.Không trộn sữa mới vắt với sữa đã đông lạnh: Trước khi trộn sữa mới với sữa đã đông lạnh, hãy làm lạnh sữa mới trong tủ lạnh trước. Tránh để sữa đã đông tan một phần vì có thể làm mất chất dinh dưỡng.
Rã đông sữa mẹ đúng cách: Khi rã đông sữa, chuyển sữa từ tủ đông xuống ngăn mát tủ lạnh hoặc ngâm trong nước ấm. Không rã đông sữa bằng lò vi sóng vì nhiệt độ không đều có thể làm mất chất dinh dưỡng và gây nguy hiểm cho bé.Kiểm tra sữa trước khi cho bé bú: Trước khi cho bé bú, kiểm tra mùi, màu sắc và lắc nhẹ sữa để các lớp phân tách hòa trộn lại. Nếu sữa có mùi hôi, chua hoặc màu sắc bất thường, nên bỏ đi.
Dấu hiệu nhận biết sữa mẹ đã hỏng
Mùi hôi hoặc chua: Sữa mẹ bình thường có mùi thơm nhẹ, đôi khi có mùi như sữa ngọt hoặc mùi hạt. Nếu sữa có mùi hôi, tanh hoặc chua, đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy sữa đã bị hỏng.
Màu sắc bất thường: Sữa mẹ thường có màu trắng, vàng nhạt hoặc hơi trong suốt. Nếu sữa có màu xanh lá, xám, hồng, hoặc có những đốm lạ, thì rất có thể sữa đã bị nhiễm khuẩn hoặc hỏng.
Kết cấu không đồng đều: Khi sữa mẹ để lâu, có thể thấy lớp béo nổi lên trên và lớp nước ở dưới, điều này là bình thường. Tuy nhiên, nếu bạn lắc đều mà sữa vẫn không hòa tan, hoặc có hiện tượng vón cục, sữa có thể đã hỏng.
Có cặn lắng hoặc váng sữa: Nếu sữa mẹ xuất hiện cặn lắng, váng sữa, hoặc chất lạ nổi lên, đây có thể là dấu hiệu của sữa bị hỏng hoặc nhiễm khuẩn.
Sữa có vị lạ: Sữa mẹ thông thường có vị ngọt nhẹ. Nếu bạn thử nếm và cảm thấy sữa có vị chua, đắng hoặc khác thường, điều này cho thấy sữa đã bị hỏng và không an toàn cho bé.Sữa không tan khi hâm nóng: Nếu sữa mẹ không tan hoàn toàn khi được hâm nóng nhẹ, hoặc vẫn còn các hạt vón cục sau khi lắc đều, có thể sữa đã bị hỏng.
Với những cách bảo quản sữa mẹ đơn giản nhưng hiệu quả, bạn đã có thể an tâm rằng bé yêu luôn được cung cấp nguồn dinh dưỡng tốt nhất từ sữa mẹ, ngay cả khi bạn không thể cho bé bú trực tiếp. Hãy áp dụng những phương pháp này để bảo vệ sức khỏe cho bé, giúp bé phát triển toàn diện từ những ngày đầu đời.