Tác hại ngủ nhiều – Những điều bạn cần biết để tránh

Ngủ là một phần thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày của mỗi người, giúp cơ thể phục hồi và tái tạo năng lượng. Tuy nhiên, ít ai biết rằng việc ngủ quá nhiều cũng có thể mang lại những tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những tác hại của việc ngủ nhiều và lý do tại sao việc duy trì một giấc ngủ cân bằng rất quan trọng.

Nguyên nhân khiến một người ngủ quá nhiều

Thời lượng ngủ của mỗi người có thể thay đổi đáng kể tùy thuộc vào từng giai đoạn trong cuộc sống. Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu ngủ, bao gồm sức khỏe cá nhân, độ tuổi, thói quen vận động và lối sống hàng ngày. 

Chẳng hạn, khi bạn bị ốm hoặc trải qua một giai đoạn căng thẳng, nhu cầu ngủ của bạn có thể tăng lên, khiến bạn muốn ngủ nhiều hơn so với bình thường. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), người trưởng thành chỉ nên ngủ khoảng 7 tiếng mỗi đêm để đảm bảo sức khỏe tối ưu.

Một trong những nguyên nhân chính khiến một số người ngủ quá nhiều là do mắc chứng ngủ lịm. Đây là một rối loạn sức khỏe nghiêm trọng, khiến người mắc luôn cảm thấy buồn ngủ kéo dài suốt cả ngày. 

Những người bị chứng ngủ lịm thường gặp phải các triệu chứng như thiếu năng lượng, cảm giác lo lắng, và các vấn đề liên quan đến trí nhớ do nhu cầu ngủ cao mà không được thỏa mãn. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn gây cản trở trong việc hoàn thành các hoạt động hàng ngày.

Bên cạnh đó, chứng ngưng thở khi ngủ cũng là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến việc ngủ nhiều hơn. Rối loạn này làm gián đoạn chu kỳ ngủ bình thường, gây ra các đợt ngưng thở tạm thời từ 10 đến 20 giây khi người bệnh đang ngủ. 

Mặc dù thời gian ngưng thở khá ngắn, nhưng chúng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng phục hồi của cơ thể, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi và muốn ngủ nhiều hơn vào ban ngày. Những triệu chứng điển hình của chứng ngưng thở khi ngủ bao gồm buồn ngủ kéo dài, đau đầu khi thức dậy và khó khăn trong việc tập trung.

Tuy nhiên, không phải ai ngủ quá nhiều cũng nhất thiết bị rối loạn giấc ngủ. Nhiều nguyên nhân khác có thể dẫn đến tình trạng này. Ví dụ, việc sử dụng thuốc an thần hoặc thuốc ngủ có thể làm gia tăng nhu cầu ngủ của người dùng. 

Uống rượu cũng có thể ảnh hưởng đến chu kỳ giấc ngủ, khiến người uống cảm thấy buồn ngủ hơn bình thường. Ngoài ra, những người đang trải qua tình trạng trầm cảm có thể có xu hướng ngủ nhiều hơn để thoát khỏi những cảm xúc tiêu cực. Cuối cùng, có những người đơn giản chỉ là muốn ngủ nhiều hơn do thói quen hoặc sở thích cá nhân.

Tác hại của việc ngủ nhiều

Ngủ là một nhu cầu sinh lý thiết yếu của con người, nhưng việc ngủ quá nhiều lại có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe. Tình trạng ngủ nhiều không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn tác động đến tâm lý và chất lượng cuộc sống. Dưới đây là một số tác hại chính của việc ngủ quá nhiều mà bạn cần lưu ý.

Bệnh tiểu đường

Một trong những hậu quả nghiêm trọng của việc ngủ nhiều là tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Khi bạn ngủ quá lâu và ít vận động, cơ thể sẽ dễ tích tụ mỡ thừa, dẫn đến tình trạng béo phì. Sự tích tụ mỡ này có thể gây ra kháng insulin, làm giảm khả năng sản xuất insulin của tuyến tụy, từ đó tăng mức đường huyết và dễ dẫn đến bệnh tiểu đường tuýp 2.

Béo phì

Theo một nghiên cứu được thực hiện tại Canada, những người có thói quen ngủ hơn 9 tiếng mỗi đêm có nguy cơ bị béo phì cao hơn 21% so với những người ngủ đủ giấc. Tình trạng ngủ nhiều kết hợp với ít vận động tạo thành một vòng luẩn quẩn: béo phì, tiểu đường và thói quen ngủ không điều độ tác động lẫn nhau, tạo ra những hệ quả sức khỏe đáng lo ngại.

Đau đầu

Nhiều người gặp phải tình trạng đau đầu, thường được gọi là “đau đầu cuối tuần”, khi ngủ thêm giờ vào các ngày nghỉ. Nguyên nhân của tình trạng này thường là do giấc ngủ quá nhiều làm rối loạn hoạt động của một số chất dẫn truyền thần kinh trong não, chẳng hạn như serotonin. Điều này có thể dẫn đến cảm giác đau đầu vào buổi sáng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Đau lưng

Việc nằm quá lâu trên giường, ít vận động hoặc nằm sai tư thế có thể khiến cơ bắp trở nên căng cứng và gia tăng cảm giác đau lưng. Đặc biệt, nếu bạn thường xuyên ngủ trong những tư thế không thoải mái hoặc trên một chiếc đệm cứng, tình trạng đau lưng có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

Bệnh tim mạch

Theo nghiên cứu từ chương trình Khảo sát Kiểm tra Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia của Hoa Kỳ (NHANES), những người ngủ hơn 8 tiếng mỗi đêm có khả năng mắc bệnh mạch vành cao hơn 10%. 

Một nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng phụ nữ ngủ từ 9-11 tiếng mỗi đêm có nguy cơ mắc bệnh mạch vành cao hơn 38%. Điều này cho thấy rằng việc ngủ nhiều có thể là một yếu tố nguy cơ tiềm ẩn cho các bệnh tim mạch.

Trầm cảm và giảm sức khỏe tinh thần

Ngủ quá nhiều có thể là một dấu hiệu của chứng trầm cảm. Khoảng 15% người mắc trầm cảm cho biết họ thường xuyên ngủ nhiều. Một nghiên cứu cho thấy những người lớn tuổi ngủ hơn 10 tiếng mỗi đêm thường có sức khỏe tinh thần kém hơn so với những người ngủ đủ giấc. Điều này cho thấy rằng việc điều chỉnh giấc ngủ khoa học là một phần quan trọng trong việc điều trị trầm cảm.

Ảnh hưởng đến tâm trạng

Việc ngủ quá nhiều có thể dẫn đến sự mất cân bằng hormone trong cơ thể, ảnh hưởng đến tâm trạng và cảm xúc. Nhiều người có thể cảm thấy buồn bã, mệt mỏi hoặc thiếu tỉnh táo sau khi ngủ quá lâu, điều này có thể làm giảm chất lượng cuộc sống.

Khó tập trung

Ngủ nhiều có thể làm giảm khả năng tập trung và tăng tốc độ lão hóa của tế bào não. Điều này dẫn đến việc khó khăn trong việc hoàn thành các công việc hàng ngày, ngay cả những nhiệm vụ đơn giản nhất. Giấc ngủ không đủ chất lượng do thói quen ngủ nhiều sẽ ảnh hưởng đến khả năng phục hồi và phát triển của não bộ.

Giảm khả năng nhận thức

Các nghiên cứu cho thấy những người ngủ 7 giờ mỗi đêm thường có kết quả tốt hơn trong các bài kiểm tra nhận thức so với những người ngủ quá 8 giờ. Việc ngủ nhiều khiến não bộ không hoạt động hiệu quả và có thể dẫn đến suy giảm trí nhớ, làm giảm khả năng tư duy và nhận thức.

Mắc các bệnh thoái hóa

Nghiên cứu tại Tây Ban Nha chỉ ra rằng những người ngủ nhiều có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn. Cả việc ngủ quá ít và quá nhiều đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, một bệnh thoái hóa thần kinh nghiêm trọng.

Tăng nguy cơ đột quỵ

Một nghiên cứu gần đây từ Đại học Cambridge cho thấy những người ngủ hơn 8 tiếng có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn 46%. Một nghiên cứu cũ từ NHANES Hoa Kỳ cũng cho thấy rằng những người ngủ nhiều hơn 8 tiếng có nguy cơ bị đột quỵ gấp đôi so với những người ngủ từ 6-8 tiếng.

Giảm chức năng sinh sản

Một nghiên cứu tại Hàn Quốc đã chỉ ra rằng phụ nữ trải qua liệu pháp thụ tinh trong ống nghiệm có khả năng thụ thai cao hơn khi ngủ từ 7-8 tiếng mỗi đêm, trong khi những người ngủ từ 9-11 tiếng có tỷ lệ thụ thai thấp hơn.

Rối loạn dung nạp glucose

Rối loạn dung nạp glucose, một yếu tố nguy cơ cho bệnh tiểu đường và bệnh tim mạch, có thể xảy ra khi ngủ quá nhiều. Một nghiên cứu ở Canada cho thấy những người ngủ nhiều có nguy cơ rối loạn dung nạp glucose cao hơn so với những người có giấc ngủ bình thường.

Tăng nguy cơ tử vong

Cuối cùng, tất cả những vấn đề sức khỏe liên quan đến việc ngủ nhiều, như béo phì, trầm cảm, bệnh tim, và đột quỵ, đều có thể làm tăng nguy cơ tử vong. Sự suy yếu sức khỏe tổng thể và chức năng miễn dịch làm cơ thể dễ bị tổn thương hơn trước nhiều bệnh lý, từ đó dẫn đến tử vong.

Rối loạn nhịp sinh học

Ngủ nhiều có thể làm rối loạn nhịp sinh học tự nhiên của cơ thể, dẫn đến hoạt động của các cơ quan trong cơ thể không còn hiệu quả như trước. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống của bạn.

Gây hại cho hệ tiêu hóa

Khi ngủ quá lâu, dạ dày của bạn có thể vẫn tiếp tục co bóp và tiết axit, nhưng lại không có thức ăn để tiêu hóa. Điều này có thể dẫn đến tình trạng thừa axit, làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến dạ dày như viêm dạ dày hoặc loét tá tràng.

Luôn uể oải và mệt mỏi

Ngủ quá nhiều hơn mức cần thiết cũng có thể dẫn đến tình trạng uể oải và mệt mỏi. Việc nằm quá lâu có thể làm ứ trệ tuần hoàn máu, khiến các cơ trở nên căng cứng, và tạo cảm giác khó chịu. Tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất, đặc biệt là sự phát triển của hệ cơ xương khớp.

Dễ gặp các vấn đề về hô hấp

Ngủ nhiều, đặc biệt là trong không gian kín, có thể dẫn đến tình trạng thiếu oxy. Điều này không chỉ làm giảm chất lượng không khí mà còn tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây ra các vấn đề về hô hấp.

Làm thế nào để tránh tình trạng ngủ nhiều

Nếu bạn nhận thấy mình đang ngủ trung bình từ 7 đến 8 tiếng mỗi đêm và vẫn cảm thấy mệt mỏi, thì việc đến gặp bác sĩ để kiểm tra sức khỏe là điều cần thiết. Điều này giúp bạn xác định các nguyên nhân cơ bản có thể gây ra tình trạng ngủ nhiều hơn bình thường.

Trong trường hợp nguyên nhân chính là do thuốc kê đơn hoặc rượu, bạn có thể cân nhắc giảm liều lượng hoặc ngừng sử dụng để cải thiện tình hình. Tuy nhiên, nếu bạn đang dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, việc ngừng thuốc cần phải được thực hiện dưới sự giám sát của họ. 

Nếu tình trạng ngủ nhiều là do một số bệnh lý cụ thể, tìm kiếm các phương pháp điều trị thích hợp sẽ giúp bạn phục hồi lại thói quen ngủ đúng cách. Để duy trì sức khỏe và giảm nguy cơ mắc các bệnh tật, chất lượng và thời lượng giấc ngủ là yếu tố vô cùng quan trọng. 

Các chuyên gia khuyên bạn nên thiết lập một thói quen ngủ lành mạnh, với thời gian ngủ lý tưởng từ 7 đến 8 tiếng mỗi đêm. Hãy cố gắng đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm hàng ngày, đồng thời hạn chế việc tiêu thụ rượu và caffeine trước khi đi ngủ. Thêm vào đó, tăng cường hoạt động thể chất và tạo ra một không gian ngủ thoải mái sẽ giúp bạn có được giấc ngủ sâu và phục hồi hơn.

Trong khi giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và sự cân bằng của cơ thể, việc ngủ nhiều hơn mức cần thiết lại có thể dẫn đến nhiều tác hại không mong muốn. Từ nguy cơ gia tăng các vấn đề sức khỏe như tiểu đường, béo phì, cho đến tác động tiêu cực đến tâm trạng và chất lượng cuộc sống, việc nhận thức và điều chỉnh thói quen ngủ của bản thân là điều cần thiết.