Cholesterol là gì? Tất cả những điều cần biết về Cholesterol

Bạn đã từng nghe đến cholesterol – một chất béo quan trọng trong cơ thể nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe? Vậy cholesterol là gì? Bài viết này sẽ đưa bạn đi giải mã bí ẩn về cholesterol, hé mở những chức năng, vai trò thiết yếu, phân loại, mức độ bình thường và những ảnh hưởng đến sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu để có chế độ dinh dưỡng phù hợp, kiểm soát cholesterol hiệu quả và bảo vệ sức khỏe bản thân!

Cholesterol là gì?

Dưới đây là khái niệm cơ bản và phân loại cholesterol:

khái niệm

Cholesterol là một chất béo dạng steroid, mềm, màu vàng nhạt, có trong màng tế bào của tất cả các mô trong cơ thể con người và được vận chuyển trong huyết tương của mọi động vật. Cholesterol được sản xuất hàng ngày trong gan, mỗi ngày từ 1,5g – 2g. Ngoài ra, cholesterol còn có thể đến từ thức ăn động vật như thịt, sữa, lòng đỏ trứng, nội tạng động vật.

Phân loại cholesterol

Có hai loại cholesterol chính trong máu:

• Cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL):LDL thường được gọi là “cholesterol xấu” vì nó có thể tích tụ trong động mạch và dẫn đến xơ vữa động mạch.
• Cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL):HDL thường được gọi là “cholesterol tốt” vì nó có thể giúp loại bỏ LDL khỏi động mạch và đưa nó trở lại gan.

Mức cholesterol LDL cao có thể do di truyền hoặc do lối sống không lành mạnh, bao gồm:

• Chế độ ăn uống nhiều chất béo bão hòa và cholesterol
• Ít vận động
• Hút thuốc lá
• Béo phì
• Tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch

Mức cholesterol HDL thấp cũng có thể do di truyền hoặc do lối sống, bao gồm:

• Chế độ ăn uống ít chất béo không bão hòa đơn và đa không bão hòa
• Ít vận động
• Hút thuốc lá
• Béo phì
• Bệnh tiểu đường

Vai trò của chilesterol

Cholesterol đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động của cơ thể, bao gồm:

• Tạo màng tế bào: Cholesterol là thành phần chính của màng tế bào, giúp bảo vệ tế bào và duy trì hình dạng của chúng.
• Sản xuất hormone: Cholesterol được sử dụng để sản xuất một số loại hormone quan trọng, bao gồm hormone giới tính (estrogen và testosterone) và hormone vỏ thượng thận (cortisol và aldosterone).
• Hấp thụ vitamin: Cholesterol giúp cơ thể hấp thu các vitamin tan trong dầu như vitamin A, D, E và K.
• Hệ thần kinh: Cholesterol đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tín hiệu thần kinh.
• Tổng hợp axit mật: Cholesterol được sử dụng để tổng hợp axit mật trong gan, giúp tiêu hóa chất béo trong ruột.
• Vitamin D: Dưới tác động của ánh nắng mặt trời, cholesterol được chuyển hóa thành vitamin D, một loại vitamin quan trọng cho sức khỏe của xương và hệ miễn dịch.

Mức độ cholesterol bình thường

Mức cholesterol bình thường phụ thuộc vào độ tuổi và giới tính của mỗi người. Dưới đây là bảng tham khảo mức cholesterol bình thường theo khuyến cáo của Hội Tim Mạch Học Việt Nam:

Loại cholesterol	Mức bình thường (mg/dL)	Mức cao giới hạn (mg/dL)	Mức cao (mg/dL)
Cholesterol toàn phần	Dưới 200	200 – 239	Trên 240
LDL-cholesterol	Dưới 100	100 – 129	Trên 130
HDL-cholesterol	Trên 40	Dưới 40	–
Triglyceride	Dưới 150	150 – 199	Trên 200

Tác hại của cholesterol cao hoặc thấp

Cholesterol là một chất béo dạng steroid đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động của cơ thể. Tuy nhiên, mức cholesterol cao hoặc thấp đều có thể gây ra những tác hại nhất định cho sức khỏe.

Tác hại của cholesterol cao

Xơ vữa động mạch:Cholesterol cao có thể tích tụ trong động mạch, hình thành các mảng bám. Những mảng bám này có thể làm cứng và thu hẹp động mạch, dẫn đến giảm lưu lượng máu và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Đột quỵ:Nếu mảng bám trong động mạch vỡ ra, nó có thể hình thành cục máu đông, có thể chặn dòng máu đến não hoặc tim, dẫn đến đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

Bệnh tim mạch:Cholesterol cao là một trong những yếu tố nguy cơ chính dẫn đến bệnh tim mạch, bao gồm bệnh tim, đột quỵ và bệnh tim mạch ngoại biên.

Các vấn đề về gan: Cholesterol cao có thể gây ra các vấn đề về gan, chẳng hạn như gan nhiễm mỡ và xơ gan.

Tác hại của cholesterol thấp

Rối loạn chức năng tế bào: Cholesterol đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc của màng tế bào. Do đó, cholesterol thấp có thể làm rối loạn chức năng của các tế bào, đặc biệt là tế bào thần kinh và sinh dục.

Giảm sản xuất hormone: Cholesterol được sử dụng để sản xuất một số loại hormone quan trọng. Do đó, cholesterol thấp có thể dẫn đến giảm sản xuất hormone, chẳng hạn như hormone giới tính (estrogen và testosterone) và hormone vỏ thượng thận (cortisol và aldosterone).

Tăng nguy cơ đột quỵ xuất huyết: Cholesterol thấp có thể làm tăng nguy cơ chảy máu, bao gồm đột quỵ xuất huyết.

Suy giảm nhận thức: Một số nghiên cứu cho thấy cholesterol thấp có thể liên quan đến suy giảm nhận thức và tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Yếu cơ: Cholesterol thấp có thể làm suy yếu cơ bắp và tăng nguy cơ té ngã.

Hệ miễn dịch suy yếu: Cholesterol thấp có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp để kiểm soát cholesterol

Cholesterol cao là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể dẫn đến nhiều biến chứng tim mạch. Do đó, việc kiểm soát cholesterol trong phạm vi bình thường là rất quan trọng.

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát cholesterol. Dưới đây là một số nguyên tắc chung để xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp để kiểm soát cholesterol:

Hạn chế chất béo bão hòa và cholesterol

Chất béo bão hòa được tìm thấy trong các thực phẩm từ động vật như thịt đỏ, da gà, nội tạng động vật, sữa nguyên kem và phô mai.

Cholesterol cũng được tìm thấy trong các thực phẩm từ động vật.

Nên hạn chế lượng tiêu thụ chất béo bão hòa và cholesterol dưới 7% tổng lượng calo mỗi ngày.

Tăng cường chất béo không bão hòa đơn và đa

Chất béo không bão hòa đơn và đa được tìm thấy trong các thực phẩm như dầu ô liu, dầu hạt cải, quả bơ, các loại hạt và cá béo.

Chất béo không bão hòa đơn và đa có thể giúp giảm LDL (“cholesterol xấu”) và tăng HDL (“cholesterol tốt”).

Ăn nhiều chất xơ

Chất xơ hòa tan có thể giúp giảm LDL (“cholesterol xấu”).

Chất xơ hòa tan được tìm thấy trong các thực phẩm như yến mạch, lúa mạch, đậu nành, trái cây và rau củ.

Ăn nhiều protein nạc

Protein nạc được tìm thấy trong các thực phẩm như cá, thịt gà, đậu nành và các loại đậu.

Protein nạc có thể giúp bạn cảm thấy no lâu hơn và giảm lượng calo nạp vào cơ thể.

Hạn chế thức ăn và đồ uống có đường

Thức ăn và đồ uống có đường có thể làm tăng mức triglyceride (một loại chất béo trong máu) và giảm HDL (“cholesterol tốt”).

Nên hạn chế lượng tiêu thụ thức ăn và đồ uống có đường dưới 10% tổng lượng calo mỗi ngày.

Uống đủ nước

Nước giúp cơ thể hoạt động hiệu quả và có thể giúp giảm mức cholesterol.

Nên uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày.

Hạn chế muối

Muối có thể làm tăng huyết áp, một yếu tố nguy cơ khác cho bệnh tim mạch.

Nên hạn chế lượng tiêu thụ muối dưới 2.300 mg mỗi ngày.

Bổ sung thực phẩm chức năng

Một số thực phẩm chức năng có thể giúp giảm cholesterol, chẳng hạn như sterol thực vật và omega-3 axit béo.

Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ thực phẩm chức năng nào.

Dưới đây là một số ví dụ về thực phẩm nên và không nên ăn để kiểm soát cholesterol:

Nên ăn

Rau củ: Rau bina, bông cải xanh, cà rốt, khoai lang, ớt chuông

Trái cây: Táo, chuối, cam, bưởi, dâu tây

Ngũ cốc nguyên hạt: Yến mạch, lúa mạch, bánh mì nguyên cám

Cac loại hat: Hạnh nhân, óc chó, hạt chia

Cac loại đậu: Đậu đen, đậu lăng, đậu nành

Cá béo: Cá hồi, cá thu, cá ngừ

Thịt gà: Thịt gà nạc, gà tây

Dầu ô liu: Dầu ô liu nguyên chất

Sữa chua ít béo: Sữa chua ít béo hoặc không béo

Hạn chế

Thịt đỏ: Thịt bò, thịt heo, thịt cừu

Da gà: Da gà và nội tạng động vật

Sữa nguyên kem: Sữa nguyên kem, phô mai nguyên kem

Bánh ngọt và kẹo: Bánh ngọt, kẹo, kem

Đồ uống có đường: Nước ngọt, nước tăng lực, trà sữa

Thực phẩm chiên rán: Thực phẩm chiên rán, đồ ăn nhanh

Margarine: Margarine và bơ thực vật

Bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về cholesterol là gì, cùng những chức năng, vai trò, phân loại, mức độ bình thường, tác hại và chế độ dinh dưỡng phù hợp để kiểm soát cholesterol hiệu quả. Hãy luôn quan tâm đến sức khỏe tim mạch bằng cách duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập luyện thường xuyên và kiểm tra sức khỏe định kỳ để bảo vệ bản thân khỏi những nguy cơ tiềm ẩn do cholesterol cao gây ra. Chia sẻ bài viết này với bạn bè và người thân để cùng nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe tim mạch!