El Nino là gì? Giải mã hiện tượng bí ẩn ảnh hưởng toàn cầu

Trên hành tinh xanh của chúng ta, thiên nhiên luôn ẩn chứa những điều kỳ diệu và bí ẩn. El Nino là một trong những hiện tượng khí tượng độc đáo, thu hút sự quan tâm của giới khoa học và ảnh hưởng đến cuộc sống con người trên toàn cầu. Vậy, El Nino là gì? Làm thế nào để hiểu rõ về hiện tượng này và tác động của nó? Hãy cùng khám phá trong bài viết này.

El Nino là gì?

El Nino là một hiện tượng khí hậu tự nhiên xảy ra khi lớp nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo Thái Bình Dương nóng lên dị thường, kéo dài từ 8 đến 12 tháng hoặc lâu hơn. Hiện tượng này thường xuất hiện 3 đến 4 năm một lần và có ảnh hưởng lớn đến thời tiết và khí hậu trên toàn thế giới.

Nguyên nhân

El Nino là hiện tượng khí hậu tự nhiên được hình thành do sự tương tác phức tạp giữa đại dương và khí quyển, dẫn đến sự tích tụ nước ấm bất thường ở khu vực xích đạo Đông Thái Bình Dương.

Có ba yếu tố chính góp phần vào sự hình thành El Nino:

Gió mậu dịch:

• Bình thường, gió mậu dịch thổi mạnh từ Đông sang Tây dọc theo xích đạo Thái Bình Dương, đẩy nước biển ấm từ khu vực này sang phía Tây.
• Khi El Nino xảy ra, gió mậu dịch suy yếu hoặc đảo chiều, khiến nước ấm bị giữ lại ở Đông Thái Bình Dương.
• Hệ thống El Nino – Nam dao động (ENSO):
• ENSO là một hiện tượng dao động tự nhiên trong hệ thống khí hậu xích đạo, bao gồm cả El Nino và hiện tượng đối nghịch La Nina.
• Sự biến động của ENSO được điều khiển bởi sự tương tác phức tạp giữa đại dương và khí quyển, bao gồm cả các yếu tố như thay đổi nhiệt độ bề mặt đại dương, áp suất khí quyển và lưu thông gió.

Biến đổi khí hậu:

• Các nghiên cứu khoa học cho thấy biến đổi khí hậu có thể làm tăng tần suất và cường độ của các sự kiện El Nino trong tương lai.
• Nguyên nhân là do biến đổi khí hậu dẫn đến thay đổi trong các mẫu lưu thông đại dương và khí quyển, ảnh hưởng đến hệ thống ENSO.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể góp phần vào sự hình thành El Nino, bao gồm sự biến động của bức xạ mặt trời và hoạt động phun trào núi lửa.

Tác động

El Nino có thể gây ra nhiều biến đổi trong thời tiết và khí hậu trên toàn cầu, bao gồm:

Mưa lũ: Ở Nam Mỹ, El Nino thường gây ra mưa lũ nghiêm trọng, đặc biệt là ở các quốc gia như Peru, Ecuador và Colombia.

Hạn hán: Ở các khu vực khác trên thế giới, El Nino có thể gây ra hạn hán, đặc biệt là ở Châu Phi, Châu Á và Úc.

Bão: El Nino cũng có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các cơn bão, khiến cho chúng trở nên mạnh hơn và di chuyển theo hướng khác thường.

Nóng bức: Nhiệt độ cao bất thường có thể xảy ra ở nhiều khu vực trên thế giới trong thời gian El Nino xuất hiện.

Ảnh hưởng của El Nino đến Việt Nam

El Nino có thể ảnh hưởng đến Việt Nam theo nhiều cách khác nhau, bao gồm:

Mưa

Mùa mưa ở Việt Nam có thể đến sớm hơn hoặc muộn hơn bình thường, thường là chậm hơn.

Lượng mưa có thể thay đổi đáng kể, với một số khu vực thiếu hụt và một số khu vực dư thừa.

Mưa lớn và lũ lụt có thể xảy ra ở các khu vực ven biển và đồng bằng trong thời gian El Nino.

Bão

El Nino có thể khiến cho bão di chuyển theo hướng khác thường, ít xuất hiện hơn và yếu hơn.

Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp El Nino khiến bão mạnh hơn và đổ bộ vào Việt Nam.

Hạn hán

Hạn hán có thể xảy ra ở một số khu vực, đặc biệt là ở các tỉnh miền Nam, miền Trung và Tây Nguyên.

Thiếu hụt nước cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp và công nghiệp có thể xảy ra.

Nhiệt độ

Nhiệt độ cao bất thường có thể xảy ra ở một số khu vực, đặc biệt là ở các tỉnh miền Trung.

Nắng nóng kéo dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người và các hoạt động kinh tế – xã hội.

Các tác động khác

El Nino cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người, nông nghiệp, ngư nghiệp, du lịch và môi trường.

Ví dụ về ảnh hưởng của El Nino ở Việt Nam

• Năm 1997-1998: El Nino gây ra hạn hán nghiêm trọng ở nhiều khu vực, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và đời sống của người dân.
• Năm 2015-2016: El Nino gây ra hạn mặn xâm nhập sâu vào Đồng bằng sông Cửu Long, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và nước sinh hoạt của người dân.
• Năm 2019-2020: El Nino gây ra hạn hán ở một số khu vực miền Trung, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và nước sinh hoạt của người dân.

Dự báo El Nino

Ảnh hưởng của El Nino đến Việt Nam trong thời gian tới:

Mưa

Mùa mưa ở Bắc Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ sẽ xuất hiện phù hợp với quy luật khí hậu.

Từ tháng 6/2024, gió mùa Tây Nam có xu hướng hoạt động mạnh hơn so với trung bình, có thể gây mưa nhiều ở các khu vực này.

Nhiệt độ

Nhiệt độ trung bình trên toàn quốc cao hơn khoảng 1 – 1,5 độ C so với trung bình nhiều năm.

Hạn hán

Nguy cơ hạn hán cục bộ hoặc diện rộng có thể xảy ra ở các khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ từ tháng 2 đến tháng 4 năm 2024.

Xâm nhập mặn

Xâm nhập mặn có thể diễn ra sớm hơn và mức độ xâm nhập mặn có thể cao hơn so với trung bình ở các khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và Nam Trung Bộ.

Cơ quan khí tượng khuyến cáo

Các địa phương cần theo dõi chặt chẽ diễn biến của El Nino và cập nhật thường xuyên các thông tin dự báo thời tiết.

Có kế hoạch phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn và chỉ đạo sản xuất nông nghiệp phù hợp với diễn biến của El Nino.

Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân về El Nino và các biện pháp phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn.

Hiểu rõ El Nino là gì và tác động của nó sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về thiên nhiên và những biến đổi khí hậu. Nâng cao nhận thức về El Nino cũng góp phần nâng cao khả năng phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu hiệu quả.