Nợ xấu là gì? Giải mã hậu quả và cách khắc phục hiệu quả

Nợ xấu là một thuật ngữ phổ biến trong lĩnh vực tài chính, ám ảnh nhiều người bởi những hậu quả nghiêm trọng. Vậy nợ xấu là gì, được phân loại như thế nào và làm thế nào để thoát khỏi “vòng xoáy” nợ nần? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về nợ xấu, giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này và có cách tiếp cận phù hợp để bảo vệ bản thân khỏi những rủi ro về tài chính.

Nợ xấu là gì ?

Nợ xấu hay còn gọi là nợ khó đòi là các khoản nợ mà người vay không thể hoặc không có khả năng trả theo thỏa thuận ban đầu. Điều này thường xảy ra khi người vay quên thanh toán, hoặc đơn vị cho vay đánh giá sai hiệu quả phương án cho vay, thời hạn cho vay.

Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, nợ xấu được phân loại thành 5 nhóm:

Nhóm 1: Nợ quá hạn từ 1 đến 30 ngày.

Nhóm 2: Nợ quá hạn từ 31 đến 90 ngày.

Nhóm 3: Nợ quá hạn từ 91 đến 180 ngày.

Nhóm 4: Nợ quá hạn từ 181 đến 360 ngày.

Nhóm 5: Nợ quá hạn trên 360 ngày.

Kể từ ngày 1/7/2021, các khoản nợ thuộc nhóm 3, 4 và 5 được coi là nợ xấu.

Nguyên nhân dẫn đến nợ xấu

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nợ xấu, nhưng có thể tóm gọn thành hai nhóm chính:

Nguyên nhân do người vay

Thiếu khả năng thanh toán: Đây là nguyên nhân chính dẫn đến nợ xấu. Người vay thiếu khả năng thanh toán nợ do nhiều yếu tố như: thu nhập thấp, thất nghiệp, kinh doanh thua lỗ, đầu tư sai lầm,…

Sử dụng vốn vay sai mục đích: Một số người vay vốn vào mục đích tiêu dùng cá nhân hoặc đầu tư vào những lĩnh vực rủi ro cao, thay vì sử dụng vào mục đích sản xuất kinh doanh như cam kết ban đầu. Điều này khiến họ không có khả năng thu hồi vốn để trả nợ.

Thiếu ý thức trong việc trả nợ: Một số người vay thiếu ý thức trong việc trả nợ, chủ quan, coi thường pháp luật, cố tình trốn tránh nghĩa vụ trả nợ.

Nguyên nhân do ngân hàng

Chưa thẩm định kỹ lưỡng năng lực tài chính của khách hàng trước khi cho vay: Một số ngân hàng chưa thẩm định kỹ lưỡng năng lực tài chính, khả năng trả nợ của khách hàng dẫn đến việc cho vay sai đối tượng, sai mục đích.

Quản lý rủi ro yếu kém: Một số ngân hàng chưa có hệ thống quản lý rủi ro chặt chẽ, dẫn đến việc phát sinh nợ xấu.

Dịch vụ khách hàng chưa tốt: Một số ngân hàng có dịch vụ khách hàng chưa tốt, không hỗ trợ khách hàng kịp thời khi gặp khó khăn trong việc trả nợ, dẫn đến việc khách hàng nản lòng và bỏ mặc khoản vay.

Ngoài ra, một số nguyên nhân khách quan khác cũng có thể dẫn đến nợ xấu như: thiên tai, dịch bệnh, khủng hoảng kinh tế,…

Hậu quả của nợ xấu

Hậu quả của nợ xấu có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả cá nhân và doanh nghiệp, bao gồm:

Đối với cá nhân

Khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ tài chính: Khi bị xếp hạng nợ xấu, bạn sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc vay vốn từ ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng khác. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng mua nhà, mua xe, hoặc đầu tư kinh doanh của bạn.

Gánh nặng tài chính: Nợ xấu sẽ khiến bạn phải chịu thêm gánh nặng tài chính do lãi suất cao và các khoản phí phạt liên quan. Điều này có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt ngân sách, khó khăn trong việc chi trả cho các nhu cầu thiết yếu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Ảnh hưởng đến điểm tín dụng: Điểm tín dụng là thước đo khả năng trả nợ của bạn. Khi bị nợ xấu, điểm tín dụng của bạn sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực, điều này có thể khiến bạn gặp khó khăn trong việc vay vốn trong tương lai.

Sức khỏe tinh thần: Nợ xấu có thể gây ra căng thẳng, lo âu và trầm cảm. Áp lực tài chính có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ cá nhân và sức khỏe tinh thần của bạn.

Bị siết nợ: Trong trường hợp xấu nhất, bạn có thể bị siết nợ nhà cửa, xe cộ hoặc tài sản khác để thanh toán khoản nợ.

Đối với doanh nghiệp

Mất uy tín: Nợ xấu có thể làm ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp, khiến khách hàng và đối tác mất niềm tin. Điều này có thể dẫn đến việc mất khách hàng, giảm doanh thu và lợi nhuận.

Khó khăn trong việc huy động vốn: Doanh nghiệp có nợ xấu sẽ gặp khó khăn trong việc huy động vốn từ ngân hàng hoặc các nhà đầu tư. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng phát triển kinh doanh của doanh nghiệp.

Bị kiện tụng: Nếu doanh nghiệp không thể trả nợ, họ có thể bị kiện tụng bởi các chủ nợ. Điều này có thể dẫn đến việc mất tài sản và phá sản.

Ảnh hưởng đến nền kinh tế: Nợ xấu gia tăng có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của hệ thống tài chính và nền kinh tế nói chung.

Giải pháp khắc phục nợ xấu

Để khắc phục tình trạng nợ xấu, cần có những giải pháp toàn diện, phù hợp với từng trường hợp cụ thể.

Đối với cá nhân

Lập kế hoạch chi tiêu hợp lý: Việc đầu tiên cần làm là lập kế hoạch chi tiêu hợp lý để cân đối thu nhập và chi phí, tránh chi tiêu vượt quá khả năng tài chính. Cần ưu tiên thanh toán các khoản nợ quan trọng trước, sau đó là các khoản nợ còn lại.

Tìm kiếm nguồn thu nhập thêm: Nếu thu nhập hiện tại không đủ để trả nợ, hãy tìm kiếm thêm các nguồn thu nhập khác. Có thể làm thêm giờ, bán hàng online, nhận việc freelance, v.v.

Thay đổi thói quen chi tiêu: Cần cắt giảm các khoản chi tiêu không cần thiết, tiết kiệm tối đa để dành tiền trả nợ. Tránh xa các hình thức vay nặng lãi, cờ bạc, v.v.

Tìm kiếm sự hỗ trợ: Nếu gặp khó khăn trong việc tự giải quyết nợ xấu, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc các tổ chức tư vấn tài chính uy tín.

Đối với doanh nghiệp

Đánh giá tình hình tài chính: Doanh nghiệp cần đánh giá tình hình tài chính một cách khách quan, xác định rõ nguyên nhân dẫn đến nợ xấu. Từ đó, đề ra các giải pháp xử lý phù hợp.

Tái cấu trúc nợ: Doanh nghiệp có thể đề nghị với chủ nợ tái cấu trúc nợ, bao gồm việc kéo dài thời hạn vay, giảm lãi suất, v.v.

Bán tài sản: Nếu có thể, doanh nghiệp có thể bán bớt tài sản để thu hồi vốn và trả nợ.

Tìm kiếm nguồn vốn mới: Doanh nghiệp có thể tìm kiếm nguồn vốn mới từ các nhà đầu tư, quỹ tín dụng, v.v. để trả nợ và phục hồi hoạt động kinh doanh.

Tuyên bố phá sản: Trong trường hợp không thể tự giải quyết nợ xấu, doanh nghiệp có thể tuyên bố phá sản để được bảo vệ khỏi các chủ nợ.

Nợ xấu là vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện nay. Nắm rõ kiến thức về nợ xấu và có những giải pháp khắc phục hiệu quả sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân khỏi những rủi ro về tài chính và xây dựng một cuộc sống an toàn, vững vàng. Hy vọng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nợ xấu là gì và có cách tiếp cận phù hợp để giải quyết vấn đề này.