OCOP là gì? Giải mã chương trình một sản phẩm một mã số

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, việc nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp là vô cùng quan trọng. Và chương trình “Một sản phẩm một mã số” (OCOP) chính là giải pháp hiệu quả để hướng đến mục tiêu này. Vậy OCOP là gì và mang lại những lợi ích gì cho người tiêu dùng, doanh nghiệp và địa phương? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về OCOP, giúp bạn hiểu rõ hơn về chương trình này và những giá trị thiết thực mà nó mang lại.

OCOP là gì ?

Dưới đây là khái niệm cơ bản và mục tiêu của chương trình OCOP:

Khái niệm

OCOP là viết tắt của cụm từ tiếng Anh One Commune One Product, nghĩa là Mỗi xã một sản phẩm. Đây là chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát huy nội lực, gia tăng giá trị, nâng cao thu nhập cho cư dân nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới.

Mục tiêu của chương trình OCOP

Phát triển sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ có lợi thế ở mỗi địa phương theo chuỗi giá trị.

Nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa và dịch vụ.

Góp phần phát triển kinh tế – xã hội, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, truyền thống của địa phương.

Tiêu chí tham gia chương trình OCOP

Tiêu chí tham gia chương trình OCOP được quy định theo Quyết định số 148/QĐ-TTg năm 2023 về việc ban hành Quy định về sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), gồm 3 phần với tổng điểm 100 điểm:

Phần A: Tiêu chí đánh giá về sản phẩm và sức mạnh cộng đồng (40 điểm)

Tổ chức sản xuất (15 điểm):

• Có hồ sơ pháp lý đầy đủ, hoạt động hiệu quả.
• Áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế.
• Có kế hoạch phát triển sản xuất bền vững.

Phát triển sản phẩm (15 điểm):

• Sản phẩm có nguồn gốc địa phương.
• Có thương hiệu được đăng ký, bảo hộ theo quy định.
• Chất lượng sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, bảo vệ môi trường.
• Có mẫu mã, bao bì, nhãn mác đẹp, thể hiện thông tin đầy đủ, chính xác theo quy định.

Sức mạnh cộng đồng (10 điểm):

• Cộng đồng tích cực tham gia vào sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm.
• Có tổ chức, hiệp hội, hợp tác xã hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.
• Có các quy ước, hương ước, quy định về sản xuất, bảo vệ môi trường.

Phần B: Tiêu chí đánh giá về khả năng tiếp thị (25 điểm)

Tiếp thị (15 điểm):

• Có chiến lược tiếp thị sản phẩm rõ ràng, hiệu quả.
• Tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm.
• Sử dụng hiệu quả các kênh bán hàng online và offline.

Câu chuyện về sản phẩm (10 điểm):

• Có câu chuyện về sản phẩm hấp dẫn, thu hút người tiêu dùng.
• Sản phẩm thể hiện nét văn hóa đặc trưng, lợi thế của địa phương.
• Sản phẩm gắn liền với lịch sử, truyền thống của địa phương.

Phần C: Tiêu chí đánh giá về chất lượng sản phẩm (35 điểm)

Chỉ tiêu cảm quan (10 điểm):

• Sản phẩm có hình thức đẹp, bắt mắt.
• Mùi vị, hương vị đặc trưng, dễ chịu.
• Chất lượng sản phẩm đồng đều.

Dinh dưỡng (10 điểm):

• Sản phẩm có giá trị dinh dưỡng cao.
• An toàn cho sức khỏe người tiêu dùng.
• Đáp ứng các tiêu chuẩn về dinh dưỡng theo quy định.

Tính độc đáo của sản phẩm (5 điểm):

• Sản phẩm có tính độc đáo, mới lạ.
• Có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường.
• Góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, truyền thống của địa phương.

Tiêu chuẩn sản phẩm (5 điểm):

• Sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, bảo vệ môi trường theo quy định.
• Có chứng nhận chất lượng sản phẩm do cơ quan có thẩm quyền cấp.

Khả năng xuất khẩu, phân phối tại thị trường quốc tế (5 điểm):

• Sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng.
• Có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
• Có chiến lược xuất khẩu sản phẩm rõ ràng, hiệu quả.

Quy trình tham gia chương trình OCOP

Quy trình tham gia chương trình OCOP được thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Đăng ký tham gia Chương trình

Đối tượng đăng ký:

• Hộ gia đình, tổ chức, cá nhân sản xuất, chế biến, kinh doanh sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ trên địa bàn xã.
• Hợp tác xã, doanh nghiệp do xã thành lập hoặc do xã làm chủ sở hữu.

Hồ sơ đăng ký:

• Đơn đăng ký tham gia Chương trình OCOP theo mẫu quy định.
• Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (đối với tổ chức, cá nhân sản xuất, chế biến, kinh doanh).
• Giấy chứng nhận hợp pháp hoạt động của tổ chức, hiệp hội, hợp tác xã hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ sản phẩm (nếu có).
• Giấy tờ chứng minh nguồn gốc địa phương của sản phẩm.
• Hồ sơ chứng minh đáp ứng các tiêu chí đánh giá sản phẩm OCOP.

Bước 2: Xác nhận hồ sơ đăng ký

UBND xã thẩm định hồ sơ đăng ký và xác nhận hồ sơ hợp lệ trong vòng 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ.

Hồ sơ hợp lệ được chuyển lên UBND huyện để thẩm định và xác nhận trong vòng 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ.

UBND huyện chuyển hồ sơ hợp lệ lên Ban Chỉ đạo Chương trình OCOP cấp huyện để thẩm định và xác nhận trong vòng 20 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ.

Bước 3: Đánh giá sản phẩm

Ban Chỉ đạo Chương trình OCOP cấp huyện tổ chức đánh giá sản phẩm theo quy trình quy định.

Hội đồng đánh giá sản phẩm gồm các chuyên gia về sản phẩm, thị trường, quản lý chất lượng, đại diện chính quyền địa phương, đại diện tổ chức xã hội, người tiêu dùng.

Kết quả đánh giá sản phẩm được thể hiện qua số điểm và cấp hạng sản phẩm (3 sao, 2 sao, 1 sao hoặc sản phẩm khởi điểm).

Bước 4: Công nhận sản phẩm OCOP

Ban Chỉ đạo Chương trình OCOP cấp huyện công nhận sản phẩm OCOP và cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP cho tổ chức, cá nhân sản xuất, chế biến, kinh doanh sản phẩm.

Giấy chứng nhận sản phẩm OCOP có giá trị trong vòng 03 năm đối với sản phẩm 3 sao, 2 sao và 02 năm đối với sản phẩm 1 sao.

Bước 5: Hỗ trợ sau khi công nhận sản phẩm OCOP

Tổ chức, cá nhân sản xuất, chế biến, kinh doanh sản phẩm OCOP được hưởng các chính sách hỗ trợ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ nông thôn.

Ban Chỉ đạo Chương trình OCOP các cấp tổ chức tập huấn, hỗ trợ về kỹ thuật sản xuất, quản lý chất lượng, xúc tiến thương mại cho tổ chức, cá nhân sản phẩm OCOP.

Lợi ích của chương trình OCOP

Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) mang lại nhiều lợi ích cho các bên tham gia, bao gồm:

Đối với địa phương

Phát triển kinh tế – xã hội: OCOP góp phần thúc đẩy sản xuất, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội địa phương.

Nâng cao chất lượng sản phẩm: OCOP khuyến khích áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa và dịch vụ.

Bảo tồn giá trị văn hóa: OCOP góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, truyền thống của địa phương, tạo dựng thương hiệu cho sản phẩm địa phương.

Xây dựng nông thôn mới: OCOP là một trong những giải pháp quan trọng góp phần xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân nông thôn.

Đối với doanh nghiệp

Tiết kiệm chi phí: Doanh nghiệp tham gia OCOP có thể được hưởng các chính sách hỗ trợ về vốn, thuế, phí, từ đó tiết kiệm chi phí sản xuất, kinh doanh.

Mở rộng thị trường: OCOP giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, đặc biệt là thị trường trong nước và xuất khẩu.

Nâng cao thương hiệu: Sản phẩm OCOP được công nhận về chất lượng, do đó giúp doanh nghiệp nâng cao thương hiệu và uy tín trên thị trường.

Đối với người tiêu dùng

Mua được sản phẩm chất lượng: Người tiêu dùng có thể mua được sản phẩm OCOP chất lượng cao, an toàn vệ sinh thực phẩm, bảo vệ môi trường.

Đa dạng hóa lựa chọn: OCOP cung cấp cho người tiêu dùng nhiều lựa chọn sản phẩm đa dạng, phong phú, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.

Góp phần bảo tồn văn hóa: Khi mua sản phẩm OCOP, người tiêu dùng góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, truyền thống của địa phương.

OCOP là một chương trình thiết thực, mang lại nhiều lợi ích cho người tiêu dùng, doanh nghiệp và địa phương. Tham gia chương trình OCOP là cơ hội để các doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển thương hiệu và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường. Hy vọng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về OCOP là gì và có những định hướng phù hợp để góp phần phát triển chương trình này hiệu quả hơn nữa.