Quai bị là gì? Cách nhận biết về căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm

Quai bị là một căn bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, thường gặp ở trẻ em. Quai bị có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Vậy Quai bị là gì? Bài viết này chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin đầy đủ về quai bị, giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

Quai bị là gì? Cách nhận biết nhanh nhất

Dưới đây là định nghĩa cơ bản và triệu chứng của quai bị:

Định nghĩa quai bị

Quai bị, còn gọi là bệnh viêm tuyến mang tai hoặc bệnh má chàm bàm, là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus quai bị (Mumps virus) thuộc họ Paramyxoviridae gây ra. Bệnh thường gặp ở trẻ em từ 5 đến 15 tuổi, nhưng người lớn cũng có thể mắc phải.

Triệu chứng quai bị

Sưng tuyến mang tai: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của quai bị. Một hoặc cả hai tuyến mang tai có thể sưng to, đỏ và đau.

Sốt: Sốt thường nhẹ đến trung bình, từ 38°C đến 39°C.

Đau đầu: Đau đầu có thể nhẹ hoặc dữ dội.

Mệt mỏi: Mệt mỏi và chán ăn cũng là những triệu chứng phổ biến của quai bị.

Đau cơ: Đau cơ có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể, nhưng phổ biến nhất là ở cổ, vai và chân.

Buồn nôn và nôn mửa: Buồn nôn và nôn mửa có thể xảy ra ở một số người mắc quai bị.

Biến chứng của quai bị nguy hiểm như thế nào

Quai bị là bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, thường gặp ở trẻ em từ 5 đến 15 tuổi. Bệnh thường có triệu chứng sưng tuyến mang tai, sốt, đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn, nôn mửa, đau cơ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, quai bị có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Dưới đây là một số biến chứng thường gặp của quai bị:

Viêm tinh hoàn

Đây là biến chứng phổ biến nhất của quai bị ở nam giới, xảy ra ở khoảng 10-20% trường hợp.

Viêm tinh hoàn có thể dẫn đến các triệu chứng như đau tinh hoàn, sưng tinh hoàn, sốt cao, buồn nôn, nôn mửa. Trong trường hợp nặng, viêm tinh hoàn có thể dẫn đến vô sinh.

Viêm buồng trứng

Viêm buồng trứng là biến chứng phổ biến nhất của quai bị ở nữ giới, xảy ra ở khoảng 5-7% trường hợp.

Viêm buồng trứng có thể dẫn đến các triệu chứng như đau bụng dưới, sốt, buồn nôn, nôn mửa, ra dịch âm đạo bất thường. Trong trường hợp nặng, viêm buồng trứng có thể dẫn đến vô sinh.

Viêm não

Viêm não là biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng của quai bị, xảy ra ở khoảng 0,01% trường hợp.

Viêm não có thể dẫn đến các triệu chứng như sốt cao, nhức đầu dữ dội, cứng cổ, buồn nôn, nôn mửa, lú lẫn, co giật. Trong trường hợp nặng, viêm não có thể dẫn đến tử vong.

Giảm thính lực và viêm tuỵ

Giảm thính lực tạm thời hoặc vĩnh viễn có thể xảy ra ở một số người mắc quai bị. Giảm thính lực thường do viêm dây thần kinh thính giác.

Viêm tụy là biến chứng hiếm gặp của quai bị. Viêm tụy có thể dẫn đến các triệu chứng như đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn mửa, sốt. Trong trường hợp nặng, viêm tụy có thể dẫn đến tử vong.

Cách điều trị quai bị 

Hiện tại, chưa có thuốc đặc trị cho virus quai bị. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Dưới đây là một số cách điều trị quai bị:

Nghỉ ngơi

Người bệnh cần được nghỉ ngơi đầy đủ tại nhà để cơ thể phục hồi.

Tránh vận động mạnh, lao động nặng hoặc đi học, đi làm khi đang bị bệnh.

Uống nhiều nước

Uống nhiều nước lọc, nước trái cây hoặc nước canh để bù nước và điện giải bị mất do sốt.

Tránh uống nước ngọt có ga, nước ép trái cây chua vì có thể kích thích tuyến mang tai.

Hạ sốt

Sử dụng thuốc hạ sốt không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen theo hướng dẫn sử dụng.

Chườm ấm bằng khăn hoặc túi chườm ấm lên trán và tuyến mang tai để hạ sốt.

Giảm đau

Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen theo hướng dẫn sử dụng.

Chườm ấm bằng khăn hoặc túi chườm ấm lên tuyến mang tai để giảm đau và sưng.

Có thể ngậm kẹo ngậm hoặc viên súc họng để giảm đau họng.

Vệ sinh cá nhân

Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước để ngăn ngừa lây lan virus.

Che miệng khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay.

Tránh tiếp xúc trực tiếp với nước bọt hoặc dịch tiết đường hô hấp của người bệnh.

Chế độ ăn uống

Ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa như cháo, súp, canh.

Tránh thức ăn chua cay, nhiều dầu mỡ vì có thể khiến đau họng và sưng tấy ở tuyến mang tai thêm tệ hơn.

Uống nhiều nước trái cây, sinh tố để cung cấp vitamin và khoáng chất cho cơ thể.

Theo dõi sức khỏe

Theo dõi các triệu chứng của bệnh và ghi chép lại để báo cho bác sĩ biết.

Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của biến chứng, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Cách phòng ngừa quai bị

Dưới đây là một số cách phòng ngừa quai bị hiệu quả:

Tiêm vắc-xin

Vắc-xin MMR (Sởi – Quai bị – Rubella) là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa quai bị. Vắc-xin MMR thường được tiêm cho trẻ em ở độ tuổi 12-15 tháng và nhắc lại một lần nữa ở độ tuổi 4-6 tuổi.

Vắc-xin MMR an toàn và hiệu quả, giúp bảo vệ trẻ khỏi quai bị, sởi và rubella.

Phụ nữ mang thai không nên tiêm vắc-xin MMR.

Vệ sinh cá nhân

Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với người bệnh.

Che miệng khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay.

Tránh tiếp xúc trực tiếp với nước bọt hoặc dịch tiết đường hô hấp của người bệnh.

Vệ sinh đồ dùng cá nhân của người bệnh như khăn mặt, khăn tắm, quần áo,…

Tránh tiếp xúc với người bệnh

Tránh tiếp xúc gần gũi với người đang bị quai bị, đặc biệt là trong 5 ngày đầu tiên sau khi phát bệnh.

Nếu bạn đang bị quai bị, hãy ở nhà nghỉ ngơi và hạn chế tiếp xúc với người khác cho đến khi khỏi bệnh hoàn toàn.

Nâng cao sức đề kháng

Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung vitamin và khoáng chất để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức khỏe.

Giảm stress, căng thẳng.

Quai bị là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Hiểu rõ về quai bị là gì và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân và gia đình khỏi căn bệnh này.