Tác hại ăn mặn – Nguy cơ đối với sức khỏe bạn nên biết

Ăn mặn từ lâu đã trở thành thói quen phổ biến trong chế độ ăn uống của nhiều người. Tuy nhiên, những tác hại của việc tiêu thụ quá nhiều muối không chỉ dừng lại ở vấn đề hương vị mà còn liên quan trực tiếp đến sức khỏe. Cùng khám phá những tác hại đáng lo ngại của việc ăn mặn trong bài viết dưới đây nhé!

Vai trò của muối đối với sức khỏe con người

Muối, với thành phần chủ yếu là natri và clo, đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sức khỏe con người. Hai nguyên tố này không chỉ là thành phần cần thiết cho vị giác của thực phẩm mà còn có những tác động sâu sắc đến nhiều chức năng sinh lý trong cơ thể.

Cân bằng thể dịch

Natri và clo giúp duy trì cân bằng thể dịch trong cơ thể, đảm bảo rằng các tế bào có môi trường thuận lợi để hoạt động. Natri đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh áp suất thẩm thấu của dịch ngoại bào, giúp duy trì huyết áp và sự cân bằng nước trong cơ thể. 

Sự thiếu hụt hoặc thừa natri đều có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, như mất nước, suy thận hoặc tăng huyết áp.

Hỗ trợ chức năng thần kinh

Muối là một yếu tố cần thiết trong quá trình dẫn truyền thần kinh. Natri giúp tạo ra các xung điện cần thiết cho hoạt động của tế bào thần kinh, từ đó hỗ trợ trong việc truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh và giữa não bộ với các cơ quan khác. Thiếu natri có thể dẫn đến các triệu chứng như nhức đầu, mệt mỏi và khó khăn trong việc tập trung.

Thúc đẩy chức năng cơ bắp

Natri cũng đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của cơ bắp. Khi các tế bào cơ bắp nhận được đủ lượng natri, chúng có thể co lại và giãn ra hiệu quả hơn. Sự mất cân bằng natri có thể gây ra chuột rút cơ, yếu cơ và thậm chí là ngất xỉu. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người thường xuyên tham gia vào các hoạt động thể chất hoặc thể thao.

Tham gia vào quá trình tiêu hóa

Muối cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa. Clo, một thành phần của muối, là yếu tố chính trong việc sản xuất axit clohydric trong dạ dày. 

Axit này cần thiết cho việc tiêu hóa thức ăn, giúp phá vỡ các chất dinh dưỡng và tiêu diệt vi khuẩn có hại trong thực phẩm. Việc thiếu hụt muối có thể làm suy yếu quá trình tiêu hóa và dẫn đến các vấn đề tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu hoặc táo bón.

Hỗ trợ hoạt động của hệ miễn dịch

Natri và clo còn có tác dụng trong việc hỗ trợ hoạt động của hệ miễn dịch. Chúng giúp duy trì sự cân bằng giữa các chất điện giải trong cơ thể, điều này rất quan trọng cho việc hoạt động của các tế bào miễn dịch. Sự thiếu hụt muối có thể làm giảm khả năng miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và các bệnh lý khác.

Tác hại của việc ăn mặn

Muối là một gia vị không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của nhiều người, không chỉ giúp tăng cường hương vị mà còn đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng sinh lý của cơ thể. 

Mặc dù việc bổ sung muối là cần thiết, nhưng thói quen ăn mặn quá mức lại có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng cho sức khỏe. Hãy cùng khám phá những tác hại này để hiểu rõ hơn về việc tiêu thụ muối.

Tăng huyết áp

Một trong những tác hại nghiêm trọng nhất của việc ăn mặn là làm tăng huyết áp. Khi tiêu thụ nhiều muối, nồng độ natri trong máu sẽ tăng lên, gây ra sự tích tụ nước trong cơ thể và làm tăng thể tích máu. Kết quả là, tim sẽ phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, dẫn đến tăng huyết áp. Điều này có thể tạo ra nguy cơ cao cho các vấn đề tim mạch như đau tim và đột quỵ.

Nguy cơ đột quỵ

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc tiêu thụ muối nhiều có thể là nguyên nhân gây ra 62% các ca đột quỵ não. Các nghiên cứu cho thấy rằng giảm lượng muối trong chế độ ăn uống có thể làm giảm đáng kể nguy cơ này. Thậm chí, chỉ cần cắt giảm một thìa cà phê muối mỗi ngày cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn.

Gây bệnh tim mạch

Khi bạn tiêu thụ quá nhiều muối, cơ thể sẽ giữ lại nước để cân bằng, dẫn đến tăng khối lượng máu trong hệ thống tuần hoàn. Điều này buộc tim phải hoạt động nhiều hơn và có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, bao gồm cả suy tim. Nếu không thay đổi thói quen ăn uống, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng theo thời gian.

Tác động tiêu cực đến thận

Thận là cơ quan chủ yếu chịu trách nhiệm lọc và loại bỏ muối thừa trong cơ thể. Khi bạn tiêu thụ quá nhiều muối, thận sẽ phải làm việc nhiều hơn để lọc ra natri, dẫn đến áp lực cao hơn cho thận. Điều này có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh thận và gây ra các vấn đề nghiêm trọng khác như sỏi thận và thận nhiễm mỡ.

Gây vấn đề về dạ dày

Muối cũng có thể tương tác với vi khuẩn Helicobacter pylori, một tác nhân gây viêm loét dạ dày. Việc tiêu thụ quá nhiều muối có thể làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày, đồng thời ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình điều trị ung thư dạ dày. Những người ăn nhiều đồ mặn có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn gấp đôi so với những người có chế độ ăn ít muối.

Làm yếu xương

Một tác hại ít được chú ý nhưng cực kỳ nghiêm trọng của việc tiêu thụ muối quá mức là khả năng làm giảm mật độ canxi trong xương. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ muối thường xuyên có thể dẫn đến tình trạng gia tăng đào thải canxi qua nước tiểu.

Khi cơ thể hấp thụ quá nhiều natri, nó sẽ kích thích thận làm việc nhiều hơn để loại bỏ lượng muối thừa, và trong quá trình này, canxi cũng sẽ bị đào thải ra ngoài, gây ra sự thiếu hụt đáng kể.

Tình trạng này rất nguy hiểm, đặc biệt đối với người lớn tuổi, những người thường đã gặp phải tình trạng suy giảm sức khỏe xương do quá trình lão hóa tự nhiên. Khi mật độ canxi trong xương giảm xuống, xương trở nên yếu hơn, dễ gãy và có nguy cơ cao mắc các bệnh liên quan đến xương, chẳng hạn như loãng xương. 

Kích hoạt cơn hen suyễn

Đối với những người mắc bệnh hen suyễn, việc ăn nhiều đồ mặn có thể kích hoạt các triệu chứng và làm tăng nguy cơ tái phát bệnh. Cảm giác khó thở và các vấn đề liên quan đến hô hấp có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu không điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp.

Thực trạng tiêu thụ muối ở Việt Nam

Việt Nam là một trong những quốc gia có mức tiêu thụ muối cao, ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của người dân. Theo kết quả điều tra quốc gia về yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm năm 2015, trung bình mỗi người trưởng thành ở Việt Nam tiêu thụ khoảng 9,4 gam muối mỗi ngày. 

Sự chênh lệch trong lượng muối tiêu thụ giữa các giới tính cũng khá rõ ràng, với nam giới tiêu thụ trung bình 10,5 gam, trong khi con số này ở nữ giới chỉ là 8,3 gam. Mức tiêu thụ muối cao này có mối liên hệ chặt chẽ với tình trạng sức khỏe của người dân. Một trong những vấn đề đáng lo ngại là sự gia tăng tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp trong cộng đồng. 

Theo các nghiên cứu, việc tiêu thụ quá nhiều muối có thể dẫn đến tăng huyết áp, một yếu tố nguy cơ lớn đối với các bệnh lý tim mạch và đột quỵ. Nhiều bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng đã cảnh báo rằng việc giảm lượng muối trong chế độ ăn uống là cần thiết để cải thiện sức khỏe cộng đồng, nhất là trong bối cảnh bệnh không lây nhiễm ngày càng gia tăng.

Thực tế cho thấy, việc tiêu thụ muối không chỉ phụ thuộc vào thói quen ăn uống cá nhân mà còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác, bao gồm văn hóa ẩm thực và sự phổ biến của các loại thực phẩm chế biến sẵn. 

Ở Việt Nam, nhiều món ăn truyền thống thường sử dụng một lượng muối lớn để tạo hương vị đặc trưng. Hơn nữa, các thực phẩm chế biến sẵn và gia vị có sẵn trên thị trường cũng thường chứa một lượng muối cao, góp phần làm tăng tổng lượng muối tiêu thụ hàng ngày.

Nhu cầu muối mỗi ngày

Theo khuyến nghị từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ không quá 5 gam muối mỗi ngày, tương đương với khoảng một thìa cà phê đầy. Mức tiêu thụ này được đưa ra nhằm bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa các bệnh liên quan đến chế độ ăn nhiều muối, như tăng huyết áp, bệnh tim mạch và đột quỵ.

Đối với những người đã mắc bệnh, đặc biệt là các bệnh lý liên quan đến muối, nhu cầu này càng trở nên khắt khe hơn. Chẳng hạn, những người bị cao huyết áp không nên tiêu thụ quá 4 gam muối mỗi ngày. 

Việc hạn chế muối không chỉ giúp kiểm soát huyết áp mà còn hỗ trợ cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Các chuyên gia khuyên rằng, trong những trường hợp này, bệnh nhân nên tuân thủ hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa về chế độ dinh dưỡng và lượng muối tối ưu.

Để giảm lượng muối trong khẩu phần ăn hàng ngày, người tiêu dùng có thể áp dụng một số lời khuyên hữu ích. Trước hết, hãy cố gắng ăn nhạt hơn so với thói quen hiện tại. Điều này có thể thực hiện bằng cách giảm dần lượng muối trong các món ăn để cơ thể dần làm quen với hương vị mới. 

Ngoài ra, việc tăng cường các món luộc, hấp hoặc nướng thay vì xào, rán cũng giúp giảm đáng kể lượng muối tiêu thụ. Các món ăn chế biến sẵn thường chứa nhiều muối và các chất bảo quản, vì vậy hạn chế sử dụng chúng hoặc thực phẩm từ các hàng quán là một cách thiết thực để kiểm soát lượng muối trong khẩu phần ăn.

Ngoài việc thay đổi cách chế biến món ăn, người tiêu dùng cũng nên chú ý đến các nguyên liệu trong khẩu phần ăn hàng ngày. Thay vì thêm muối, có thể sử dụng các loại gia vị tự nhiên khác như tỏi, hành, chanh, hoặc các loại thảo mộc để tạo hương vị cho món ăn mà vẫn đảm bảo sức khỏe. Điều này không chỉ giúp làm phong phú thêm hương vị cho bữa ăn mà còn hạn chế được lượng muối tiêu thụ.

Việc ăn mặn có thể mang lại nhiều tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe, từ việc tăng huyết áp, bệnh tim mạch đến ảnh hưởng xấu đến thận và nhiều vấn đề khác. Để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình, chúng ta cần chú ý đến lượng muối tiêu thụ hàng ngày và điều chỉnh chế độ ăn uống một cách hợp lý.