Tiểu sử Hoàng Phủ Ngọc Tường

Hoàng Phủ Ngọc Tường, một trong những nhà văn, nhà thơ nổi bật của nền văn học Việt Nam hiện đại, đã ghi dấu ấn sâu đậm với phong cách viết độc đáo, giàu chất trữ tình và suy tư. Sinh ra trong bối cảnh lịch sử đầy biến động, ông đã chứng kiến và trải qua những thăng trầm của đất nước, từ đó hình thành nên những tác phẩm đầy cảm xúc và đậm đà tính nhân văn. 

Cuộc đời của Hoàng Phủ Ngọc Tường

Hoàng Phủ Ngọc Tường sinh ngày 9 tháng 9 năm 1937 tại thành phố Huế, nhưng quê gốc của ông là làng Bích Khê, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Sau khi hoàn thành bậc trung học tại Huế, ông tốt nghiệp khóa I chuyên ngành Việt Hán tại Đại học Sư phạm Sài Gòn năm 1960. 

Đến năm 1964, ông nhận bằng Cử nhân triết học từ Đại học Văn khoa Huế. Từ năm 1960 đến 1966, ông giảng dạy tại Trường Trung học phổ thông chuyên Quốc Học Huế, trước khi tham gia vào cuộc kháng chiến chống Mỹ và Việt Nam Cộng hòa từ năm 1966 đến 1975 thông qua các hoạt động văn nghệ.

Năm 1978, ông trở thành hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Ông từng đảm nhiệm vai trò Tổng thư ký Hội Văn học nghệ thuật Bình Trị Thiên-Huế, Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Bình Trị Thiên, và Tổng biên tập tạp chí Cửa Việt.

Năm 2007, Hoàng Phủ Ngọc Tường cùng vợ là nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ vinh dự nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật. Đến những năm cuối đời, ông cùng vợ cư trú tại Thành phố Hồ Chí Minh. 

Năm 2019, một đoạn trích trong tác phẩm nổi tiếng của ông, Ai đã đặt tên cho dòng sông, được đưa vào đề thi môn Ngữ văn trong Kỳ thi Trung học phổ thông Quốc gia. Ông qua đời ngày 24 tháng 7 năm 2023 tại Thành phố Hồ Chí Minh, chỉ một thời gian ngắn sau khi vợ ông, nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ, qua đời.

Giải thưởng của ông

Hoàng Phủ Ngọc Tường đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá trong sự nghiệp văn học của mình. Ông được trao Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1980 và Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật vào năm 2007. 

Ngoài ra, ông còn nhận được Tặng thưởng Văn học của Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam vào các năm 1999 và 2008, cùng với Giải A trong Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô Huế giai đoạn 1998-2003. Vào năm 2015, ông tiếp tục được vinh danh với Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Chế Lan Viên lần thứ nhất của tỉnh Quảng Trị.

Các tác phẩm của Hoàng Phủ Ngọc Tường

Thể loại bút ký

• Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn Lâu (1971)
• Rất nhiều ánh lửa (1979) – Tác phẩm đạt Giải thưởng Văn học Hội Nhà văn Việt Nam 1980-1981
• Ai đã đặt tên cho dòng sông – Nhà xuất bản Thuận Hóa, Huế (1984)
• Bản di chúc của cỏ lau (truyện ký, 1984)
• Hoa trái quanh tôi (1995)
• Huế – di tích và con người (1995)
• Ngọn núi ảo ảnh (2000)
• Trong mắt tôi (bút ký phê bình, 2001)
• Rượu hồng đào chưa uống đã say (truyện ký, 2001)
• Trịnh Công Sơn và cây đàn lya của hoàng tử bé (bút ký văn hóa, 2005)
• Miền cỏ thơm (2007)
• Ai đã đặt tên cho dòng sông – Tinh tuyển bút ký hay nhất, Nhà xuất bản Hội Nhà văn (2010)
• Lời tạ từ gửi từ một dòng sông (2011)

Thể loại thơ

• Những dấu chân qua thành phố (1976)
• Người hái phù dung (1992)
• Dạ khúc

Thể loại nhàn đàm

• Nhàn đàm – Nhà xuất bản Trẻ (1997)
• Người ham chơi – Nhà xuất bản Thuận Hóa (1998)
• Miền gái đẹp – Nhà xuất bản Thuận Hóa (2001) – Tác phẩm đạt Tặng thưởng Văn học Hội Nhà văn Việt Nam 2001

Tuyển tập

• Tuyển tập Hoàng Phủ Ngọc Tường, 4 tập – Nhà xuất bản trẻ (2002)

Sự nghiệp văn chương Hoàng Phủ Ngọc Tường

Trong sách Ngữ văn 12, sự nghiệp văn chương của Hoàng Phủ Ngọc Tường được đánh giá như sau: “Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những nhà văn chuyên về bút ký. Nét đặc sắc trong sáng tác của ông là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và chất trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều, được tổng hợp từ vốn kiến thức phong phú về triết học, văn hóa, lịch sử, địa lý… Tất cả được thể hiện qua lối hành văn hướng nội, súc tích, mê đắm và tài hoa.”

Nhà văn Nguyễn Tuân nhận xét: “Ký của Hoàng Phủ Ngọc Tường có rất nhiều ánh lửa.” Nhà văn Nguyên Ngọc cũng chia sẻ: “Trong một cuốn sách gần đây của anh, viết và in ngay giữa những ngày anh đang vật lộn với cơn bệnh nặng, chứng tỏ ở anh một đức tính dũng cảm và một nghị lực phi thường của một người lao động nghệ thuật. 

Anh tự coi mình là ‘người ham chơi’, nhưng thực tế anh là một người ham sống đến mê mải, sống và đi, đi để được sống, với đất nước, với nhân dân, với con người, đi say mê và say mê viết về họ.”

Nhà thơ Hoàng Cát đánh giá phong cách bút ký của Hoàng Phủ Ngọc Tường như sau: “Hoàng Phủ Ngọc Tường có một phong cách viết bút ký văn học riêng biệt. Thế mạnh của ông là tri thức sâu rộng về văn học, triết học, lịch sử, địa lý, cho phép ông tự do tung hoành ngòi bút trong bất kỳ vấn đề nào, ở bất kỳ thời điểm và địa điểm nào.” 

Nhà thơ Ngô Minh cũng khẳng định: “Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong số rất ít nhà văn viết bút ký nổi tiếng ở nước ta vài chục năm nay. Bút ký của ông cuốn hút người đọc bởi tấm lòng nhân văn sâu sắc, trí tuệ uyên bác và chất Huế thơ huyền hoặc, quyến rũ. 

Đó là những trang viết tài hoa, tài tử, tài tình… Bút ký của Hoàng Phủ Ngọc Tường chính là những áng thơ văn xuôi cuốn hút người đọc. Thơ của ông thấm đẫm triết học về cái chết… thơ anh buồn mỗi nỗi buồn đứt ruột… Đấy là thơ của cõi âm.”

Trên báo VnExpress, người ta nhận xét: “Dường như trong suốt cuộc đời mình, Hoàng Phủ Ngọc Tường bị ám ảnh bởi hoa. Dù cuộc đời lận đận những ngày tù và những năm tháng bôn ba khắc nghiệt của chiến tranh, ông vẫn không bị tước đoạt đi tình yêu với hoa, đặc biệt là sắc diện phù dung.”

Gia đình của Hoàng Phủ Ngọc Tường

Thông tin về gia đình của Hoàng Phủ Ngọc Tường cho thấy ông đã có một cuộc sống gia đình hạnh phúc và viên mãn cùng với vợ, nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ. Cả hai đều là những nhân vật nổi tiếng trong làng văn học nghệ thuật Việt Nam, và họ đã cùng nhau xây dựng nên một tổ ấm đầy tình yêu và sự sáng tạo.

Lâm Thị Mỹ Dạ, vợ của Hoàng Phủ Ngọc Tường, cũng là một nhà thơ nổi tiếng với nhiều tác phẩm để đời. Cả hai vợ chồng đều nhận được Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2007, ghi nhận những đóng góp xuất sắc của họ trong lĩnh vực văn học.

Hoàng Phủ Ngọc Tường và Lâm Thị Mỹ Dạ có hai người con. Gia đình của họ đã trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc sống, nhưng tình yêu và sự gắn kết đã giúp họ vượt qua mọi khó khăn. Đặc biệt, trong những năm cuối đời, hai ông bà sống tại Thành phố Hồ Chí Minh, nơi họ tiếp tục công việc sáng tác và tận hưởng cuộc sống gia đình yên bình.

Mặc dù ông Hoàng Phủ Ngọc Tường và bà Lâm Thị Mỹ Dạ đã qua đời, nhưng những giá trị và di sản mà họ để lại sẽ mãi mãi sống trong lòng những người yêu mến văn học và nghệ thuật Việt Nam. Gia đình họ không chỉ là nguồn cảm hứng lớn trong sự nghiệp sáng tác mà còn là biểu tượng của sự cống hiến không ngừng cho nghệ thuật và văn hóa nước nhà.

Hoàng Phủ Ngọc Tường, với sự nghiệp văn chương rực rỡ, đã ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả Việt Nam qua những tác phẩm bút ký giàu cảm xúc, tri thức và suy tư. Cuộc đời và sự nghiệp của ông không chỉ là minh chứng cho tài năng xuất chúng mà còn thể hiện lòng yêu nước, tình yêu thiên nhiên và con người sâu sắc. Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa trí tuệ và chất trữ tình trong mỗi trang viết của ông đã tạo nên một phong cách độc đáo, để lại dấu ấn không thể phai mờ trong văn học Việt Nam.

Gia đình của Hoàng Phủ Ngọc Tường, đặc biệt là mối quan hệ gắn bó với vợ – nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ, cũng là một phần không thể thiếu trong câu chuyện cuộc đời ông. Họ cùng nhau vượt qua những thử thách của cuộc sống, tạo dựng một tổ ấm đầy tình yêu và sáng tạo, để lại di sản văn hóa quý báu cho thế hệ mai sau.

Chúng tôi hy vọng rằng cuộc đời và sự nghiệp của Hoàng Phủ Ngọc Tường sẽ tiếp tục truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ nhà văn, nhà thơ trẻ, và rằng những giá trị mà ông đã cống hiến sẽ mãi mãi được ghi nhớ. Xin chân thành cảm ơn bạn đã dành thời gian tìm hiểu về cuộc đời của một trong những nhà văn tài hoa và đáng kính nhất của nền văn học Việt Nam.