Tiểu sử KFC – Hành trình từ nhà hàng đơn lẻ đến thương hiệu toàn cầu

KFC, viết tắt của Kentucky Fried Chicken, là một trong những thương hiệu thức ăn nhanh nổi tiếng nhất thế giới. Được sáng lập vào năm 1930 bởi Colonel Harland Sanders, KFC đã trở thành biểu tượng toàn cầu với hương vị gà rán đặc trưng, tạo nên dấu ấn trong ngành ẩm thực và văn hóa ẩm thực đại chúng.

Sự ra đời của KFC

Kentucky Fried Chicken, hay còn gọi là KFC, là chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh nổi tiếng của Mỹ chuyên cung cấp các món gà rán, với trụ sở chính đặt tại Louisville, Kentucky. KFC hiện đứng thứ hai thế giới về doanh thu, chỉ sau McDonald’s, với gần 20.000 cửa hàng trải dài trên 123 quốc gia và vùng lãnh thổ tính đến cuối năm 2015. Thương hiệu này thuộc sở hữu của Yum! Brands, tập đoàn cũng quản lý các chuỗi nhà hàng Pizza Hut và Taco Bell.

KFC được sáng lập bởi doanh nhân Colonel Harland Sanders, người bắt đầu kinh doanh gà rán từ một quán ăn nhỏ ở Corbin, Kentucky trong thời kỳ Đại khủng hoảng. Sanders nhận thấy tiềm năng lớn từ việc nhượng quyền thương mại, và nhà hàng KFC đầu tiên được khai trương ở Utah vào năm 1952. Thương hiệu KFC nhanh chóng phát triển và trở thành một trong những cái tên nổi bật trong ngành thực phẩm nhanh, cạnh tranh trực tiếp với các món hamburger thống trị thị trường lúc bấy giờ. Hình ảnh của Colonel Sanders đã trở thành biểu tượng văn hóa đặc trưng của KFC và vẫn được sử dụng trong quảng cáo của thương hiệu cho đến ngày nay. Tuy nhiên, sự mở rộng nhanh chóng và các vấn đề sức khỏe đã buộc Sanders phải bán công ty cho nhóm nhà đầu tư do John Y. Brown Jr. và Jack C. Massey lãnh đạo vào năm 1964.

KFC đã tiên phong trong việc mở rộng ra thị trường quốc tế, với các cửa hàng đầu tiên ở Canada, Vương quốc Anh, Mexico và Jamaica vào giữa những năm 1960. Trong những năm 1970 và 1980, công ty trải qua nhiều thay đổi về quyền sở hữu và gặp không ít khó khăn. Vào đầu những năm 1970, KFC được bán cho Heublein, và sau đó được chuyển nhượng cho PepsiCo. Vào năm 1987, KFC mở cửa hàng đầu tiên tại Trung Quốc, thị trường quan trọng nhất của công ty. PepsiCo sau đó đã tách hệ thống nhà hàng, bao gồm KFC, và chuyển giao cho công ty độc lập Tricon Global Restaurants, hiện nay là Yum! Brands.

Sản phẩm đặc trưng của KFC là món gà rán Original Recipe, được phát triển bởi Sanders với “Công thức 11 loại thảo mộc và gia vị”, một bí mật thương mại vẫn được giữ kín đến nay. Những phần gà được phục vụ trong chiếc “xô gà” đã trở thành biểu tượng đặc trưng của KFC từ khi được giới thiệu lần đầu tiên vào năm 1957. Từ đầu những năm 1990, KFC đã mở rộng thực đơn, bao gồm nhiều món ăn hơn như bánh mì kẹp phi lê gà, cuộn, xà lách, khoai tây chiên, các món tráng miệng và nước ngọt, với PepsiCo là nhà cung cấp nước ngọt. KFC nổi tiếng với các khẩu hiệu như “Finger Lickin’ Good”, “Nobody does chicken like KFC”, và “So good”.

Các cột mốc lịch sử của KFC

Bảo tàng và Café Harland Sanders không chỉ là nơi lưu giữ di sản của nhà sáng lập KFC mà còn là địa điểm thể hiện quá trình sáng tạo và phát triển công thức gà rán nổi tiếng của ông.

Năm 1939: Harland Sanders, nhà sáng lập của KFC, đã ra mắt món gà rán đặc biệt với công thức gia vị độc quyền, bao gồm 11 loại nguyên liệu khác nhau. Sáng chế này của ông đã tạo ra một sự khác biệt rõ rệt so với các món gà rán thông thường. Sanders tự hào rằng với “công thức gia vị mười một này, tôi đã chế biến được miếng gà rán ngon nhất từ trước đến nay,” và đây chính là nền tảng cho sự thành công sau này của KFC.

Năm 1950: Trong một thời điểm khó khăn, Sanders buộc phải bán lại nhà hàng của mình ở Corbin, Kentucky, với số tiền chỉ đủ để đóng thuế. Mặc dù đã bước vào tuổi 65 và chỉ có 105 USD tiền trợ cấp xã hội, ông không từ bỏ niềm đam mê của mình. Ông đã quyết định bắt đầu hành trình mới, đi khắp nước Mỹ để bán công thức gia vị và phương pháp chế biến gà rán cho các chủ nhà hàng độc lập. Niềm tin vào chất lượng món ăn của mình đã giúp ông duy trì sự lạc quan và nỗ lực không ngừng.

Năm 1964: Sự thành công của KFC đã dẫn đến sự mở rộng đáng kể với hơn 600 đại lý kinh doanh gà rán trên toàn nước Mỹ và Canada. Trong năm này, Harland Sanders đã chuyển nhượng quyền sở hữu công ty cho John Y. Brown Jr., người sau này trở thành thống đốc bang Kentucky từ năm 1980 đến năm 1984. Sanders bán công ty với giá 2 triệu USD và tiếp tục giữ vai trò “Đại sứ Thiện chí”, góp mặt trong các hoạt động quảng bá và tiếp thị của thương hiệu.

Năm 1969: Sanders đã gia nhập Thị trường chứng khoán New York bằng việc mua 100 cổ phần đầu tiên của công ty. Đây là một bước đi quan trọng trong việc mở rộng sự hiện diện của KFC trên thị trường tài chính và tăng cường vị thế của công ty trong ngành công nghiệp thực phẩm nhanh.

Năm 1971: KFC đã thay đổi chủ sở hữu khi Heublein Inc mua lại công ty với giá 285 triệu USD vào ngày 8 tháng 7. Dưới sự điều hành của Heublein, KFC tiếp tục phát triển và mở rộng ra toàn cầu, với việc thành lập hơn 3.500 nhà hàng trên khắp thế giới. Sự thay đổi này đánh dấu một giai đoạn mới trong lịch sử của KFC, với sự mở rộng và phát triển mạnh mẽ.

Năm 1986: Nhãn hiệu “Kentucky Fried Chicken” đã được PepsiCo mua lại vào ngày 1 tháng 10. Việc mua lại này đã đưa KFC vào một giai đoạn phát triển mới, khi PepsiCo tích hợp KFC vào danh mục các thương hiệu thực phẩm và đồ uống của mình.

Tháng 1 năm 1997: PepsiCo thông báo việc tái cấu trúc các thương hiệu con của mình, và gộp chung KFC, Taco Bell và Pizza Hut thành một công ty độc lập mang tên Tricon Global Restaurants. Đây là một động thái chiến lược nhằm tối ưu hóa quản lý và phát triển các thương hiệu trong danh mục của PepsiCo.

Năm 1991: KFC đã thay đổi logo, rút ngắn tên từ “Kentucky Fried Chicken” thành “KFC”. Sự thay đổi này không chỉ giúp đơn giản hóa thương hiệu mà còn làm cho nó dễ nhớ và dễ nhận diện hơn trong mắt người tiêu dùng.

Năm 1992: KFC đã khai trương cửa hàng thứ 1.000 tại Nhật Bản. Đây là một bước tiến quan trọng trong chiến lược mở rộng toàn cầu của KFC, củng cố vị thế của công ty trên thị trường quốc tế.

Năm 1994: KFC khai trương cửa hàng thứ 9.000 tại Thượng Hải, Trung Quốc. Thị trường Trung Quốc đã trở thành một trong những thị trường lớn nhất của KFC, đóng góp một phần quan trọng vào sự phát triển và thành công toàn cầu của thương hiệu.

Năm 1997: Vào ngày 7 tháng 10, Tricon Global Restaurants và Tricon Restaurants International (TRI) được thành lập, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc tái cấu trúc và quản lý các thương hiệu thuộc sở hữu của Tricon.

Năm 2002: Tricon đã mua lại A&W All American Food và Long John Silver’s (LJS) từ Yorkshire Global Restaurants và thành lập YUM! Restaurants International (YRI). Sự mở rộng này đã tạo điều kiện cho việc phát triển và quản lý các thương hiệu nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Năm 2004 và 2005: KFC đã triển khai chiến dịch quảng cáo thành công mang tên “singing soul”, tiếp nối sự thành công của chiến dịch “Soul Food” năm 2003 và 2004. Chiến lược “Soul Food” đã giúp KFC xây dựng một hệ thống nhận diện thương hiệu mạnh mẽ và tạo ra mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng. “Singing soul” không chỉ tiếp nối thành công trước đó mà còn thúc đẩy sự phát triển vượt bậc của thương hiệu KFC, củng cố vị thế của công ty trong ngành thực phẩm nhanh.

Phạm vi hoạt động của KFC

Kentucky Fried Chicken (KFC), thuộc sở hữu của Yum! Brands – một trong những tập đoàn nhà hàng hàng đầu thế giới, đã mở rộng hoạt động toàn cầu với sự hiện diện mạnh mẽ ở nhiều quốc gia. Tính đến năm 2013, doanh thu của KFC đã đạt 23 tỷ đô-la, khẳng định sự phát triển mạnh mẽ và sự phổ biến của thương hiệu này trong ngành thực phẩm nhanh. KFC có trụ sở chính tại 1441 Gardiner Lane, Louisville, Kentucky, nơi đóng vai trò trung tâm cho các hoạt động điều hành, nghiên cứu và phát triển sản phẩm. Thông tin về cơ sở tại 1209 North Orange St, Wilmington, Delaware cũng cần được làm rõ hơn để hiểu rõ hơn về sự đóng góp của nó vào hoạt động của KFC.

Đến tháng 12 năm 2013, KFC đã mở rộng ra 118 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới với tổng cộng 18.875 cửa hàng. Trong số đó, Trung Quốc dẫn đầu với 4.563 cửa hàng, Hoa Kỳ đứng thứ hai với 4.491 cửa hàng, và phần còn lại phân bổ ở các khu vực khác với tổng cộng 9.821 cửa hàng. Sự mở rộng này không chỉ thông qua việc sở hữu trực tiếp mà còn chủ yếu thông qua các hình thức nhượng quyền thương mại. Khoảng 11% trong tổng số cửa hàng thuộc quyền sở hữu trực tiếp của công ty, trong khi phần lớn còn lại là các cửa hàng thuộc sở hữu của các chủ nhượng quyền thương mại.

Mô hình nhượng quyền thương mại đã giúp KFC phát triển nhanh chóng và mở rộng phạm vi hoạt động trên toàn cầu. Thay vì chỉ tập trung vào các nhà hàng độc lập, KFC còn áp dụng mô hình bán hàng tại các địa điểm không truyền thống như trạm xăng, cửa hàng tiện lợi, sân vận động, công viên và các trường đại học. Điều này không chỉ giúp tăng cường sự hiện diện của KFC mà còn làm phong phú thêm trải nghiệm của khách hàng.

KFC cũng chú trọng đến việc cải thiện dịch vụ khách hàng. Nhiều cửa hàng cung cấp dịch vụ mua hàng qua xe và dịch vụ giao hàng tận nơi để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng. Tại Nhật Bản, hình ảnh của Đại tá Harland Sanders – người sáng lập thương hiệu – được trang trí nổi bật tại các cửa hàng, thể hiện sự tôn trọng và nhắc nhở về di sản của ông.

Vào năm 2013, doanh thu trung bình hàng năm trên mỗi cửa hàng KFC đạt khoảng 1,2 triệu đô-la. Trong một ngày bình thường, một cửa hàng KFC nhận khoảng 250 đơn đặt hàng, với nhiều đơn hàng được thực hiện trong các giờ cao điểm. Điều này phản ánh sự phổ biến của KFC và sự hiệu quả trong việc quản lý các cửa hàng của thương hiệu này trên toàn cầu.

KFC tiếp tục là một trong những thương hiệu nổi bật trong ngành thực phẩm nhanh nhờ vào sự mở rộng mạnh mẽ, mô hình kinh doanh linh hoạt và chiến lược phục vụ khách hàng hiệu quả. Sự hiện diện toàn cầu của KFC không chỉ giúp thương hiệu duy trì vị thế cạnh tranh mà còn đóng góp vào sự phát triển của ngành thực phẩm nhanh trên toàn thế giới.

KFC tại Việt Nam

KFC đã khai trương cửa hàng đầu tiên tại Việt Nam vào cuối năm 1997, với điểm đến đầu tiên là Trung tâm Thương mại Sài Gòn Super Bowl ở Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2005. Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức do khái niệm “thức ăn nhanh” còn mới mẻ và gặp khó khăn trong những năm đầu hoạt động (17 cửa hàng trong 7 năm đầu), KFC đã thành công trong việc phát triển hệ thống của mình. Hiện tại, KFC đã mở rộng đến hơn 140 cửa hàng tại hơn 19 tỉnh và thành phố lớn trên toàn quốc. Mỗi năm, thương hiệu này thu hút khoảng 20 triệu khách hàng trong nước, chiếm khoảng 60% thị trường thức ăn nhanh tại Việt Nam và tạo việc làm cho hơn 3.000 người lao động.

Để cạnh tranh với các thương hiệu thức ăn nhanh khác như McDonald’s, Lotteria, Burger King và Jollibee, KFC đã điều chỉnh thực đơn của mình để phù hợp hơn với khẩu vị của người Việt. Một số món ăn mới như Gà quay giấy bạc, Gà Giòn Không Xương, Gà giòn Húng quế, Cơm gà và Cá thanh đã được giới thiệu. KFC cũng đã mở rộng thực đơn với các món ăn như Bắp cải trộn, Khoai tây nghiền, Bánh nhân mứt, và Bánh trứng nướng, nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng.

Tranh cãi và vấn đề về sức khỏe

Mặc dù KFC đã góp phần giải quyết nhu cầu ăn uống nhanh chóng và tạo ra nhiều cơ hội việc làm, các món ăn của KFC cùng các thức ăn nhanh khác (nhất là món rán) đã bị chỉ trích vì có thể gây hại cho sức khỏe nếu tiêu thụ thường xuyên. Các món rán được cho là nguyên nhân dẫn đến ung thư, béo phì và các bệnh lý tim mạch. Các chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ cũng khuyến cáo hạn chế sử dụng đồ uống có gas thường bán tại các cửa hàng thức ăn nhanh.

Bước vào thế kỷ 21, ngành thức ăn nhanh đối mặt với những chỉ trích liên quan đến phúc lợi động vật. Hiệp hội Bảo vệ Động vật (PETA) đã chỉ trích KFC vì lựa chọn các nhà cung cấp gia cầm trên toàn cầu. Vào tháng 12 năm 2012, KFC ở Trung Quốc gặp phải scandal khi bị phát hiện sử dụng hormone tăng trưởng và thuốc kháng sinh để thúc đẩy sự phát triển của gia cầm, vi phạm các quy định pháp luật của Trung Quốc. Vụ việc này đã gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của KFC tại thị trường Trung Quốc, nơi công ty thu về gần một nửa lợi nhuận của mình.