Tiểu sử chị Võ Thị Sáu

Võ Thị Sáu (1933-1952) là một trong những biểu tượng anh hùng của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp tại Việt Nam. Sinh ra tại làng Phước Thọ, huyện Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Võ Thị Sáu đã sớm thể hiện tinh thần yêu nước, gan dạ và ý chí bất khuất. Ngay từ khi còn rất trẻ, bà đã tham gia vào phong trào cách mạng, thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng, góp phần vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. 

Tiểu sử Võ Thị Sáu

Võ Thị Sáu sinh năm 1933, là con gái của ông Võ Văn Hợi và bà Nguyễn Thị Đậu. Về nguyên quán, bia mộ của chị chỉ ghi địa chỉ là huyện Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Theo nhiều tài liệu, quê quán của chị được xác định tại xã Phước Thọ (trước thuộc tổng Phước Hưng Hạ), tỉnh Bà Rịa, nay thuộc thị trấn Đất Đỏ, huyện Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Một số nguồn tài liệu khác lại ghi quê quán của chị tại xã Long Mỹ (trước thuộc tổng Phước Hưng Thượng), nay thuộc Long Mỹ, Đất Đỏ, Bà Rịa – Vũng Tàu.

Chị Võ Thị Sáu sinh ra trong một gia đình nghèo khó, cha làm nghề đánh xe ngựa chở khách thuê đi các địa phương như Long Điền, Phước Hải, còn mẹ buôn bán bún bì chả tại chợ Đất Đỏ. 

Từ nhỏ, chị đã phải phụ giúp cha mẹ kiếm sống. Khi chị lên 4 tuổi, gia đình thuê một căn nhà trong khu chợ do làng xây dựng. Hiện tại, căn nhà này thuộc thị trấn Đất Đỏ và đã được Nhà nước phục dựng để làm nhà lưu niệm về chị.

Quá trình hoạt động Võ Thị Sáu

Tham gia kháng chiến

Sau khi quân Pháp tái chiếm vùng Đất Đỏ vào cuối năm 1945, các anh trai của Võ Thị Sáu đã thoát ly gia đình để tham gia kháng chiến trong phong trào Việt Minh. Võ Thị Sáu, khi đó còn rất trẻ, đã phải bỏ dở việc học để ở nhà giúp đỡ cha mẹ kiếm sống và bí mật tiếp tế cho các anh, những người đang hoạt động trong Chi đội Giải phóng quân của tỉnh Bà Rịa.

Năm 1946, Võ Thị Sáu theo anh trai là Võ Văn Me vào khu kháng chiến và trở thành liên lạc viên của Đội Công an xung phong Đất Đỏ. Với lòng dũng cảm và sự mưu trí, chị tham gia vào nhiều trận đánh chống quân Pháp, đặc biệt là trận tập kích bằng lựu đạn tại lễ kỷ niệm Quốc khánh Pháp ngày 14 tháng 7 năm 1949 tại Đất Đỏ, tạo được tiếng vang lớn trong vùng. 

Đến năm 1947, khi mới 14 tuổi, Võ Thị Sáu chính thức trở thành đội viên Công an xung phong Đất Đỏ. Từ đó, chị tham gia vào nhiều hoạt động ám sát các sĩ quan Pháp và những kẻ Việt gian cộng tác với thực dân, nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ quần chúng nhân dân.

Bị bắt và án tử hình

Vào tháng 12 năm 1949, trong một chuyến công tác tại Đất Đỏ, Võ Thị Sáu bị quân Pháp bắt giữ. Một số tài liệu khác cho rằng chị bị bắt vào tháng 2 năm 1950, sau khi chị và đồng đội thực hiện một vụ tập kích bằng lựu đạn, tiêu diệt hai tên Việt gian là Cả Suốt và Cả Đay tại chợ Tết Canh Dần ở Đất Đỏ.

Sau khi bị bắt, Võ Thị Sáu lần lượt bị đưa đi thẩm vấn và giam giữ tại nhiều nhà tù như Đất Đỏ, khám đường Bà Rịa, và khám Chí Hòa. Đến tháng 4 năm 1950, tòa án binh của quân đội Pháp đưa chị ra xét xử với cáo buộc giết chết một sĩ quan Pháp và 23 người Việt cộng tác với Pháp. Mặc dù lúc này chị chưa đủ 18 tuổi, các luật sư bảo vệ đã dựa vào điều này để tranh luận nhằm cứu chị khỏi án tử hình. Tuy nhiên, tòa án binh Pháp vẫn tuyên án tử hình.

Bản án tử hình này đã gây chấn động và sự phản đối mạnh mẽ không chỉ tại Việt Nam mà còn cả tại Pháp. Do áp lực từ dư luận, chính quyền quân sự Pháp không thể công khai thi hành bản án ngay lập tức. Chị bị giam giữ tại khám Chí Hòa cho đến giữa tháng 1 năm 1952, khi chị đã 19 tuổi, rồi bị chuyển ra Côn Đảo để bí mật thi hành án tử hình.

Rạng sáng ngày 23 tháng 1 năm 1952, Võ Thị Sáu bị đưa đến văn phòng giám thị trưởng để làm lễ rửa tội trước khi bị xử bắn vào lúc 7 giờ sáng tại sân Banh III. Thi hài của chị được chôn cất tại Hàng Dương. 

Trong “Sổ giám sát tử vong 1947–1954” còn lưu lại tại Côn Đảo, có dòng chữ ghi bằng tiếng Pháp: “Le 23 Janvier 1952: 195 G.267 Võ Thị Sáu dite CAM mort 23/1/1952 7h P.Condor Par balles…” (Tù nhân số G 267 Võ Thị Sáu bị xử bắn vào ngày 23/1/1952).

Những câu nói bất hủ của Võ Thị Sáu

• “Yêu nước chống bọn thực dân xâm lược không phải là tội.”
• “Tao còn mấy thùng rác ở khám Chí Hòa, tụi bây vô mà tịch thu!”
• “Tao chỉ biết đứng, không biết quỳ.”
• “Tôi không có tội.”
• “Tôi chỉ ân hận là chưa tiêu diệt hết bọn thực dân cướp nước và lũ tay sai bán nước.”
• “Không cần bịt mắt tôi. Hãy để đôi mắt của tôi được nhìn đất nước thân yêu đến giây phút cuối cùng. Và tôi có đủ can đảm để nhìn thẳng vào họng súng của các người!”

Tưởng niệm Võ Thị Sáu

Sau khi chị Võ Thị Sáu hy sinh, Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã chính thức công nhận chị là liệt sĩ. Đến năm 1993, Nhà nước Việt Nam truy tặng chị danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân.

Năm 1995, Hãng phim Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh đã trình chiếu bộ phim “Như một huyền thoại,” tái hiện cuộc đời của chị Võ Thị Sáu.

Khu mộ của chị tại Nghĩa trang Hàng Dương, Côn Đảo, đã được tôn tạo nhiều lần và trở thành một trong những điểm tham quan nổi tiếng nhất tại Côn Đảo. Do ảnh hưởng từ các giai thoại về sự hiển linh của chị, nhà lưu niệm Võ Thị Sáu luôn đầy ắp các vật phẩm phụng cúng từ khắp nơi. Đặc biệt, có hẳn một chương trình viếng mộ chị Võ Thị Sáu tại Hàng Dương vào lúc nửa đêm, thu hút rất đông người tham dự.

Ngôi nhà mà gia đình chị Võ Thị Sáu thuê vào cuối thập niên 1930 và đầu thập niên 1940 đã được Nhà nước Việt Nam mua lại vào đầu thập niên 1980, trùng tu lại nguyên trạng ban đầu và công nhận là di tích cấp quốc gia theo Quyết định số 15/QĐ-BT ngày 27 tháng 1 năm 1986.

Tại nhiều địa phương ở Việt Nam, tên của chị Võ Thị Sáu đã được đặt cho các con đường tại các đô thị và nhiều trường học.

Đầu năm 2021, Thành phố Hồ Chí Minh đã tiến hành sắp xếp lại một số phường trên địa bàn. Theo đó, Phường 6, Phường 7, và Phường 8 tại Quận 3 được sáp nhập thành một phường mới mang tên Phường Võ Thị Sáu.

Hình tượng chị Võ Thị Sáu cũng được đưa vào bài hát “Biết ơn chị Võ Thị Sáu” của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn năm 1958. Bộ phim “Người con gái đất đỏ,” trình chiếu năm 1996 tại Việt Nam, cũng được dựa trên những thông tin lịch sử về Võ Thị Sáu. Vai diễn Võ Thị Sáu do ca sĩ Thanh Thúy thể hiện, được đánh giá là đã khắc họa thành công hình tượng nhân vật Võ Thị Sáu.

Võ Thị Sáu, với tinh thần bất khuất và lòng yêu nước sâu sắc, đã trở thành biểu tượng của sự dũng cảm và hy sinh vì Tổ quốc. Cuộc đời và sự nghiệp của chị không chỉ là niềm tự hào của dân tộc mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ sau. 

Những cống hiến và hy sinh của chị mãi mãi được ghi nhớ, không chỉ qua các công trình tưởng niệm mà còn qua những tác phẩm nghệ thuật và các hoạt động kỷ niệm trên cả nước. Hy vọng rằng qua những thông tin và câu chuyện về chị Võ Thị Sáu, chúng ta càng thêm trân trọng những giá trị mà chị và biết bao người con đất Việt đã để lại, đồng thời tiếp tục truyền tải tinh thần yêu nước, đoàn kết cho thế hệ mai sau.